خلاصة:
یکی از اهداف علم حقوق آن است که خود را با پیدایش مسائل جدید تطبیق دهد. در این نوشته، تأثیرپذیری حقوق از بیماری همهگیر کرونا بررسی شده است. در شرایطی که خسارات حاصل از کرونا تقصیر شخص خاصی نیست و به ظاهر نمیتوان کسی را مسئول دانست، مهم است که راهکاری برای جبران آن یافت. چهبسا ارکان مسئولیت مدنی و قوانین مسئولیت مدنی ایران مبتنی بر تقصیر و ارکان سهگانه آن شخص خاصی را مسئول جبران خسارات ناشی از این بیماری نداند. در مقاله حاضر به روش کتابخانهای، برای جبران ضرر توسط دولت به نفع شهروندان در حقوق ایران اعم از قوانین موضوعه، نظریات پذیرفتهشده و نگاهی مختصر به فقه، مسئولیت مدنی دولت در برابر کرونا بررسی شده است. ابتدا به گزارش شیوع و منشأ بیماری کرونا، سپس به مفهوم دولت و در ادامه به تحلیل مسئولیت مدنی در حقوق ایران و نظریات نوین مسئولیت مدنی که تقصیر در آن حذف گردیده یا فرض گرفته شده است مانند نظریه خطر، نظریه تساوی شهروندان در تحمل ضرر، نظریه تضمین حق، نظریه دولت بیمهگر، نظریه دولت رفاه پرداخته شده است که با تحلیل ارکان مسئولیت مدنی در ایران ترکیبی از چند نظریه برای اجبار دولت به جبران برگزیده شده است.
One of the purposes of law is to adapt to the emergence of new issues. In this paper, the impact of rights from the coronary heart disease is examined. In a situation where the damage caused by the corona is not the fault of a particular person and apparently no one can be held responsible, it is important to find a way to compensate. It is possible that the pillars of civil liability and the Iranian civil liability laws based on fault and the three pillars of that particular person are not responsible for compensating for the damages caused by this disease. In order to compensate the loss by the government for the benefit of the citizens, in the present article, in a library method, in Iranian law, including the subject laws, theories are accepted and a brief look at jurisprudence, the civil liability of the government against Corona is examined. First to report the prevalence and origin of coronary heart disease, then to the concept of government and then to the analysis of civil liability in Iranian law and new theories of civil liability in which fault has been eliminated or assumed, such as risk theory, theory of equality of citizens in tolerance, theory Guarantee of right, the theory of the insurer state, the theory of the welfare state has been studied, which has been selected by analyzing the pillars of civil liability in Iran, a combination of several theories to force the government to compensate.
ملخص الجهاز:
در مقاله حاضر به روش کتابخانه اي، براي جبران ضرر توسط دولت به نفع شهروندان در حقوق ايران اعم از قوانين موضوعه ، نظريات پذيرفته شده و نگاهي مختصر به فقه ، مسئوليت مدني دولت در برابر کرونا بررسي شده است .
يعني اگر به واسطه بيماري کرونا خساراتي به اشخاص در جامعه وارد آيد، که گاه اين خسارات مستند به تصميمات و عملکرد هر سه قوه است ؛ چراکه گـاهي تصـميمات و قانون گذاريها و چه بسا عدم قانونگذاري مجلس سبب ايراد خسارت ميشود، گـاهي تصميمات و عملکرد هيئت دولت ، وزارت بهداشت و ساير وزارتخانه هاي ديگر ماننـد آموزش و پـرورش و وزارت علـوم دربـاره تصـميمات مربـوط بـه کنکـور و تعطيلـي مدارس، لطمات معنوي و مادي و ساير زيان هايي که شايد قابل احصا نباشد بـه اقشـار مختلف جامعه وارد مي آيد و گاه بخشي از اين خسارات به دليل ماهيـت فـوري بـودن بيماري کرونا پديد آمده است ، آيا حاکميت و دولـت (بـه معنـاي عـام) در قبـال ايـن خسارات وارده مسئول است و اگر در برخي رابطه سببيت احراز نشود آيا طبق نظريات حقوقي، قوانين موجود و بررسي فقهي، مسئول جبران خسارت است يا خسارات وارده بايد بدون جبران باقي بماند.
نظريات نوين بدون نياز به تقصير در اواخر قرن ١٩ و قرن ٢٠ با ورود هرچه بيشتر دولت در امور زندگي مردم به واسطه قانون گذاري و نظارت بر نحوه اجرائيات در بستر اجتماعي و صنعتي شـدن دولـت هـا، حقوق به سمت توسعه مسئوليت مدني دولت قدم برداشت و صرف وجود رابطه سبيت ميان فعل زيان بار و ضرر وارده براي اثبات مسئوليت دولت کافي است .