خلاصة:
قلعه ی ودژشاخ (شهاق)یکی از مجموعه آثارشاخصو از شاهکارهای معماری سنتی در استان ایلام می باشد که در بخش شرقی روستای «بردی» منطقه پهله زرین آباد از توابع شهرستان دهلران واقع شده است. این مجموعه (قلعه ودژ) در دامنه های جنوبی رشته عظیم کبیرکوه در غرب ایران از گذشته بر جای مانده و متعلق به دوران تاریخی خصوصاْ دوران ساسانی و قرون اولیه اسلامی است. به نظر می رسد این مکان در مسیر همان راه باستانی است که میان رودان را به خوزستان وبخش میانی زاگرس متصل نموده است. بررسی های میدانی نشان می دهد، این آثار شامل: ساختمان دژعظیم ،برج وبارو وسازه های مختلفی است که از منظر تاریخ معماری با اهمیت قلمداد می گردد. بنابراین، ضرورت دارد تا نسبت به معرفی این اثر ارزشمند تمدن و فرهنگ ایران زمین اقدام گردد.این مقالهحاصل فعالیت های تحقیقات میدانی باستان شناسی است که در راستای تحقق این هدف مهم تألیف وارائه شده است.
ملخص الجهاز:
بناي بسياري از قلعه ها و شهرها را به شاهان سا ساني نسبت مي دهند که مي توان به عنوان نمونه از فلعه دختر فارس که يکي از شاهکارهاي معماري و قلعه سازي دوران ساساني ا ست نام برد که با مصالح قلوه سنگ و سنگ لا شه سنگ و ملات ساروج با اطاقها و بناهاي مفصل تودر تو با حياط مرکزي و قسمت هاي مختلفي ساخته شده است .
کمترين عرض بنا با ٦٠ متر در همين نقطه اســت که ديواري بطول ٦٠ متر با جهت شـرقي - غربي سـطح داخلي قلعه را به دو بخش شـمالي و جنوبي تقسـيم نموده 14 است که بخش جنوبي شامل محوطه اي است که حد اقل ساخت و ساز در آن احداث گرديده است اين فضا نسبت به بخش شمالي درصد کمتري را به خود اختصاص داده است که مطمئنا داراي کاربري خاص بوده است .
زمين محل ســاخت قلعه شــاخ نيز داراي شــرايط و ويژگيهاي طبيعي خاص مورد نظر معماران بوده است که با اطلاع از توپوگرافي محل مزبور اقدام به ايجاد و ساخت سازه اي به نام قلعه شاخ نموده اند.
6- Huff, Ditrich, Archaeological- survey in the area of Firuzabad Fars, Proceeding of the in Annual symposium of Archaeological research in, Iran, Tehran.
7- Huff, Ditrich, ‘’Sassanian Architecture; encyclopedia Iranica E by: Ehsan yarshater vol III, londonand newyork, 1987.
jean, fourilles de turang tepe university Paris, 1987 39 Archaeological study of the historical monument of Qala and Shahagh Fortress Abdolmalek Shanbehzadeh Abstract Shahagh Fortress is one of the collections of art works and one of the masterpieces of traditional architecture in Ilam province, which is located in the eastern part of "Bardi" village, Pahleh Zarrinabad region of Dehloran city.