خلاصة:
سینمای ایران در دهۀ 40ش، تولیدات بیشماری را به نمایش گذاشت و با تمام فراز و فرودهایی که جامعۀ ایران از سر گذراند، رونق خاصی داشت. سینماگران موضوعات مختلفی را برای به تصویرکشیدن و جذب مخاطب انتخاب میکردند که دست یافتن به محبوب مورد علاقه و کسب ثروت، از مؤلفههای مهمی برای موفقیت و استقبال مخاطبین از یک فیلم به حساب میآمد. در کنار این موضوعات، در این دهه برخی از سینماگران تلاش کردند تا قسمتی از مظالم نظام ارباب رعیّتی را در ایران به تصویر بکشند. این اتفاق در حالی رخ داد که از اوائل این دهه اصلاحات ارضی در جهت برطرف کردن مشکل رعایا و رهایی آنها از آن نظام ناعادلانه صورت گرفت. باید اذعان کرد علاوه بر نمایش چهرۀ واقعی ارباب، خان و خانزاده در تعدادی از فیلمها، نگاه مثبتی به طبقۀ متمول شهری(بورژوا و تازه به دوران رسیده) و طبقۀ کارگر هم ارائه شد. سؤال اصلی پژوهش حاضر چنین سامان یافت که اصلاحات ارضی چه تأثیری بر سینمای ایران برجای نهاد؟ از این رو روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیف و تحلیل در دستور پژوهش قرار گرفت. تا این دغدغۀ مهم را با بررسی و واکاوی برخی از فیلمهای مهم این دوره، تجزیه و تحلیل نماید.
In the Iranian cinema showed countless productions, and despite all the ups and downs that Iranian society went through, had certain prosperity. Cinematographers chose different subjects to depict and attract the audience that reaching their lovers and gaining wealth were considered important components for the success and audience acceptance of a film. In addition to these issues, in this decade, some cinematographers tried to portray part of the oppression of the lord-serf system in Iran. This happened while land reforms were carried out from the beginning of this decade to solve the problems of the subjects and free them from that unjust system. It must be acknowledged that in addition to showing the real face of Arbab (Master), Khan (Lord) and Khanzadeh (their children) in some films, a positive view of the wealthy urban class (bourgeois and newly arrived) and the working class was also presented. The main question of the present research was organized as follows: What effect did land reforms have on Iranian cinema? Therefore, the historical research method with the approach of description and analysis was placed in the order of the research. to analyze this important concern by examining and analyzing some important films of this period.
ملخص الجهاز:
اما نکتۀ مهم این است که سیاست نوسازی فاقد نوگرایی که به طور جدی از آغاز این دهه و از جانب حکومت شروع شد، سینما را نیز تحت تأثیر خود قرار داد و از آن به عنوان ابزاری در جهت تسریع در تحقق اهداف انقلاب سفید بهره برد.
از این رو شاه ، انقلاب سفید را با مفهوم اصلاحات از بالا را طرح کرد، که در سینما ، با تغییرات در ساختار ادارة هنر ، یعنی تشکیل وزارت فرهنگ و هنر در ١٥ آذر ١٣٤٣ ، هم زمان بود؛ نکتۀ حائز اهمیت در این میان ، چگونگی ترسیم ماهیت نظام ارباب رعّیتی، طبقۀ بورژوای شهری و کارگر در سینمای ایران است .
«بنابراین اصلاحات ارضی در روستاها ، به منظور ترمیم تقابل های اجتماعی و به منظور پیش گیری از بحران های فراگیر ، به خواست حزب دمکرات آمریکا در دستور کار قرار گرفت و اجرا شد، این اصلاحات اگر چه در عمل ، شامل مالکان بزرگ و صاحبان مزارع مدرن نشد، اما به هر حال باعث دگرگونی ساختار سنتی روستا گردید و به مهاجرت روستائیان و رشد صنایع وابسته منجر شد» (عشقی، ١٣٧٢ :١٠٤).
گمان رایج این بود که دولت آمریکا از زمان جان کندی، شاه را برای انجام یک سلسله اصلاحات اقتصادی و سیاسی تحت فشار قرار داد، اما به استناد اسناد تاریخی می توان گفت که واقعیت تاریخی چنین نیست .
(141: سیاست هایی که شاه در راستای اصلاحات ارضی به کار برد، جمعیت بیکار بسیاری از روستاها برای زندگی بهتر پا به شهر تهران گذاشتند ولی به علت شرایط نامساعد اقتصادی، به حاشیه شهر پناهنده شدند و این طرح تأثیر منفی خود را آشکار کرد (مجیدی،١٣٨٣: ٨٠).