خلاصة:
هدف این مطالعه تحلیل مفهوم محتوا در ادبیات حوزة مطالعات برنامة درسی است. روش این مطالعه واکاوی و استناد به نظریات متخصصان در زمینة انتخاب محتوای مناسب برای برنامههای درسی است. مجموعهای از شواهد در این زمینه مورد استناد قرار گرفت که حکایتگر بروز جابجایی وسیله-هدف در اندیشة برنامهریزان درسی است به این معنا که محتوا از ابزاری برای تحقق اهداف عالی آموزش به هدفی مستقل تبدیل شده است. این مدعا در اندیشههای اسپنسر تا آیزنر قابل ردیابی است. اسپنسر در پاسخ به این پرسش که کدام دانش ارزشمندترین است علم را در معنای آشنایی با پدیدهها مطرح میکند. دیویی ضمن پرهیز از تجویز و تحمیل محتوا بر معلمان کوشید رویکردی میانرشتهای برای آموزش دروس مختلف تبیین کند. هرست موضوع عدم تناسب منطقی یا روانشناختی دیسیپلینها را برای آموزش مدرسهای میپذیرد. آیزنر محتوا را ابزاری برای رسیدن به هدف دیگر میداند. نیل، برونر، فنیکس و بلوم ضمن اشاره به محدودیتهای تلقی سنتی از محتوا، به جای انتخاب محتوای مناسب کوشیدند اصولی نظیر تسلط، علاقه، عمق و ساختار را در تدوین محتواهای درسی رعایت کنند. اندیشمندان انتقادی نظیر اپل، ژیرو و دال نیز تلقی سنتی از محتوا را دارای کارکردهای ایدئولوژیکی و اقتصادی میدانند و اعتقاد دارند که این تلقی باعث ایجاد محدودیتهای نظاممند در فرایندهای آموزشی و نتایج تربیتی میگردد. در تحلیل نهایی، مجموعه شواهد نشان میدهد نوع تلقی برنامهریزان درسی از محتوای برنامة درسی از خطوط فکری متخصصان این رشته فاصله گرفته و به شکل محدودتر و سنتیتری به نام محتوای متنی فرو کاسته شده است.
The aim of this research was to offer an analysis of the Concept of Curriculum as Content and theories of content selection in the field of curriculum studies. The method of this study is referencing to the historical and experts' views about selecting appropriate content for general education. The evidences revealed that there is a goal displacement in the practice of curriculum planners. In the other words, content as an instrument for attaining ideal purposes is transformed to an independent and inherently invaluable goal. This hypothesis is perceptible from the philosophical thoughts of Herbert Spencer to Elliot Eisner. Spencer introduced the concept of science as the human effort for understanding the whole nature of phenomena. Dewey avoided dictating content to teachers and tried to explain an interdisciplinary method for instruction on lessons such as geography and history. Hurst accepted the logical and psychological inconsistency of disciplines for school instruction. Eisner treated content just as a medium for achieving higher order goals of education. There is a critical view point about conventional and traditional conception of content in the theory and practice of Neill, Bruner, Phenix an Bloom. These experts tried to explain principles such as mastery, interest, depth, and structure in developing content, instead of mere selection of content according to disciplinary considerations. Critical pedologists like Apple, Giroux and Doll disclosed the ideological and economic aspects of classic perceptions of content and signify the limitations of this approach with regard to the oppressing teachers and learner's innovations.
ملخص الجهاز:
کلمات کليدي: برنامه درسي، محتوا، انتخاب محتوا، نظريه هاي انتخاب محتوا مقدمه محتوا١ رکن بنيادين برنامۀدرسي است که در معناي عام خود هر آنچه را که ميتوان در برنامۀ درسي به عنوان ابزاري براي آموزش به کار گرفت در بر ميگيرد.
Glatthorn, Boschee & Whitehead 6.
در مقابل ، طبق نظر متخصصاني نظير تنر و تنر (٢٠٠٧) اگر چه بسياري برنامۀدرسي را همان محتواي دورة آموزشي ميدانند اما طبق اين تلقي برنامۀدرسي را بايد به شکلي کم و بيش ثابت ، در قالب موضوعات مختلف سازماندهي کرد و طبيعي است که در چنين تعريفي به امکان سازماندهي برنامۀدرسي بر اساس موضوعات بين رشته اي، پروژه ها، مسأله ها و يا فعاليت ها کمتر توجه ميشود.
Parkay, Anctil & Hass 4.
Eisner & Vallance روش تحقيق حاضر از نوع استنادي-تفسيري است به اين معنا که محقق ضمن مرور نظام مند آرا و نظرات متخصصان حوزة مطالعات برنامۀ درسي کوشيده موضع گيريها و تبيين هاي ايشان را در زمينۀ مفهوم محتوا واکاوي کرده و از آنها نتايج مشخصي را استنتاج نمايد.
دوم اينکه حتي اگر اين انديشه را که «انتقال دانش اساس آموزش است » بپذيريم باز ثابت نميشود که موضوعات درسي سازمان يافتۀ برآمده از ديسيپلين هاي پژوهشي بايد برنامۀدرسي مدارس را شکل دهند.
Flinders, Noddings & Thornton 5.
New York: The Open University Press.
The Curriculum: Theory and Practice (Fifth Edition).
Curriculum Development: Theory into Practice (Forth Edition).
Curriculum Development: Theory into Practice (Forth Edition).