خلاصة:
ادبیات توسعه و بالاخص توسعه اقتصادی بعد از جنگ جهانی دوم اهمیت بسزایی نزد نخبگان، پژوهشگران و دولتمردان داشته است و سیاست گذاری های حکومت ها را جهت حرکت در مسیر رشد و توسعه اقتصادی سامان داده است. نه تنها کشورهای صنعتی، پیشرفته و جهان اولی بلکه کشورهای تازه صنعتی ،درحال توسعه و جهان سومی هم حرکت و جهش به سمت توسعه اقتصادی را امری مهم و کار ویژه جدید دولتمردان، برنامه ریزان و نخبگان فکری و اندیشمندان تلقی نمودند. در پژوهش حاضر کشور ترکیه را که رشد و توسعه اقتصادی آن طی دهه های اخیر چشمگیر و قابل توجه بوده است، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. لذا سوال اصلی این است که سیاست خارجی ترکیه چه تاثیری بر توسعه اقتصادی این کشور طی سالهای 1980 تا2008 داشته است؟ فرض بر آن است که ترکیه با اتخاذ سیاست خارجی توسعه گرا توانست دو موضوع سیاست خارجی و توسعه اقتصادی را در یک مسیر قرار دهد و در این مسیر موفقیت هایی نیز بدست آورده است. نتایج نشان می دهد که مطالعه در مورد نحوه ارتباط بین توسعه و سیاست خارجی در کشور ترکیه پیوند مذکور را به روشنی نشان می دهد. این کشور به ویژه در دهه 1980 و همچنین دهه پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه گرایش پررنگی به اعتمادسازی و بهبود مناسبات در عرصه سیاست خارجی (به ویژه در قبال جهان غرب) نشان داده است. این قضیه ایده ارتباط هم سو بین توسعه اقتصادی و سیاست خارجی مسالمت جو را نیز تقویت می کند. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تبیین نقش سیاست خارجی در پیشبرد و تحقق توسعه اقتصادی ترکیه است که با استفاده از روش کیفی و همچنین بهره گیری از منابع کتابخانه ای به این مهم دست یابد.
The literature of development and especially economic development after the
Second World War has been very important for elites, researchers and statesmen
and has organized the policies of governments to move in the direction of
economic growth and development. Not only industrialized, advanced and first
world countries, but newly industrialized, developing and third world countries
also considered the movement and leap towards economic development as an
important matter and a new special task of statesmen, planners and intellectual
elites and thinkers. In the current research, the country of Turkey, whose
economic growth and development has been significant in recent decades, has
been studied and investigated. Therefore, the main question is, what effect did
Turkey's foreign policy have on the economic development of this country
during the years 1980 to 2008? It is assumed that by adopting a development
oriented foreign policy, Turkey was able to put the two issues of foreign policy
and economic development on the same path and has achieved some successes
in this direction. In fact, the results show that the study on the relationship
between development and foreign policy in Turkey clearly shows the mentioned
link. This country, especially in the 1980s and also in the decade after the
Justice and Development Party came to power, has shown a strong tendency to
build trust and improve relations in the field of foreign policy (especially
towards the Western world). This case also strengthens the idea of mutual
connection between economic development and peaceful foreign policy. The
main goal of this research is to investigate and explain the role of foreign policy
in promoting and realizing Turkey's economic development, which can be
achieved by using qualitative methods and using library resources.
ملخص الجهاز:
در کنار توجه به نقش دولت توسعه گرا، برخي چون «آمسدن » (٢٠٠١) براي ارتقاي جايگاه اقتصادي دول ، عمدتا سياست هاي ليبرال را براي توسعه تجويز کرده و برخي مانند والرشتاين و جيواني اريقي معتقدند براي غلبه بر شکاف ميان مرکز و پيرامون (و شبه پيرامون ) به دولتي نيرومند نياز است (١٩٨٥ ,Arrighi)؛ اما همگي اتفاق نظر دارند که در جهان امروز نه تنها کشورهاي توسعه يافته بلکه بسياري از ممالک در حال توسعه نيز از سياست خارجي و فن ديپلماسي براي پيشبرد اهداف توسعه اقتصادي خود بهره مي برند.
سياست هاي دولت «بولنت » اجويت براي درمان مسئله نيز اگرچه اثربخش بود اما آنچنان که بايد نتيجه بخش نشد به گونه اي در سال ٢٠٠١ ترکيه در بحران شديد مالي غوطه ور شده و رشد اقتصادي آن منفي گرديد نابساماني در اقتصاد ترکيه تا زمان به قدرت رسيدن حزب عدالت و توسعه ادامه داشت (٨٦-٢٠٠٥٨٣,rzlem Tuık, OAltunıs).
جدول (٢): مهم ترين شاخص هاي توسعه اقتصادي در سال ١٩٨٣-١٩٩٣ شاخص هاي اقتصادي نرخ متوسط سالانه (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) شايان ذکر است که اوزال در سال ١٩٧١، به عنوان کارمند بانک جهاني، به استخدام اين نهاد در ايالات متحده امريکا درآمده بود و پس از بازگشت به ترکيه به عنوان يک مدير موفق بخش خصوصي شناخته مي شد و مدتي نيز سمت وزير اقتصاد را يافت ؛ در سال ١٩٨٢، با حزب تازه تاسيس خود «حزب مام ميهن » توانست برنده انتخابات شده و با سمت نخست وزيري زمام امور را در دست گيرد.