ملخص الجهاز:
شـواهد سکه شـناختي چهـار تحـول اساسـي در القـاب ســلطنتي را نشــان مي دهنــد کــه ممکــن اســت حاکــي از دگرگونــي مفاهيــم ايدئولوژيــک و سياســي ســلطنت باشــد:٣ ١) از زمـان تأسـيس شاهنشـاهي ساسـاني به دسـت اردشـير يکـم تـا زمـان سـلطنت يزدگرد ِ دوم (٤٣٩-٢٢٤م )، لقـب شـاهان ساسـاني علي رغـم تغييـرات جزئـي همچنـان «بـغ مزداپرسـت [نـام پادشـاه ] شاهنشـاه ايـران (و انيـران ) (ايرانيـان و غيـر ايرانيـان ) کـه چهـر از ايـزدان دارد»٤ باقـي مانـد.
بـا ايـن حـال ، اگـر افـزودن عنصـر ايـران و انيـران در لقـب سـلطنتي را (حداقـل از زمـان شـاپور يکـم ) به مثابۀ قدرت نمايــي تمام عيــاري تفســير کنيــم ، بــه نظــر مي رســد کــه شاهنشــاهي نويــن پارســي از ايــن طريــق ادعــاي جهانــي خــود دربــارة ســلطنتي هم تــراز بــا روم را مطــرح کــرده اســت .
١٩ بنابرايــن هــدف شــاپور دوم پــس از تثبيــت حکومتــش بازپس گيــري و در نهايــت حاکميــت بــر ســرزمين هايي بــود کــه در پــي عهدنامــۀ نصيبيــن از پدربزرگــش نرســه گرفتــه شــد و منجــر بــه تبديل شــدن ارمنســتان بــه کشــوري تابــع روم و خارج شــدن بين النهريـن از دسـت ساسـانيان شـد؛ زيـرا در پـي ايـن عهدنامـه بـود کـه سـرزمين هاي کنـار رود دجلـه در بين النهريـن عليـا بـه روم واگـذار شـد و دجلـه به عنـوان مـرز بيـن دو کشـور در بين النهريــن ســفلي تعييــن شــد.
Blockley, 1992: 56-61/ Greatrex, 1993/ Rubin, 2001; 641.
Whitby, 2001: 102-4/ Howard-Johnson, 2006: 93-113/Shahid, 2004.
Prokop und die Perser: Untersuchungen zu den rö- misch-sasanidischen Kontakten in der ausgehenden Spätantike.
Eas Rome, Sasanian Persia and the end of Antiquity: Hisoriographical and hisorical sudies.
Arsacids and Sasanians: Political ideology in pos-Hellenisic and Late Antique Persia.
Aspects of epic and hisory in Ancient Iran: From Gaumāta to Wahnām.