خلاصة:
چکیدهرقابتهای ژئواکونومیکی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در عراق و سوریه پساداعش یکی از حوزههای رقابتهای تجاری منطقهای با استفاده از ابزار دیپلماسی اقتصادی است. راهبرد ایران و ترکیه در زمان ظهور و قدرتگیری داعش در عراق و سوریه از تضاد آشکاری برخوردار بود. جمهوری اسلامی ایران به دنبال بقای حکومت بشار اسد و پاکسازی عراق از نیروهای افراطی و تروریستی داعش بود و در نقطه مقابل ترکیه به دنبال تضعیف حکومت مرکزی در سوریه و عراق با استفاده از ابزار گروهکهای تروریستی بود. پس از نابودی داعش رقابت این دو رقیب منطقهای در حوزه اقتصادی و تصاحب فرصتهای ژئواکونومیکی توسعه یافت. بازارهای عراق و سوریه تبدیل به محل تردد تجاری ایران و ترکیه شدند. سوال پژوهش حاضر این است که جمهوری اسلامی ایران در رقابت ژئواکونومیکی با ترکیه در عراق و سوریه در چه وضعیتی قرار دارد و دلایل قرار گرفتن ایران در این وضعیت چیست؟ فرضیه طرح شده در پاسخ به سوال پژوهش این است که جمهوری اسلامی ایران در رقابت ژئواکونومیکی با ترکیه در عراق و سوریه در وضعیت نامطلوب و عقب افتادن در تصاحب بازارهای صادرات در عراق و سوریه قرار دارد و دلیل اصلی آن فقدان راهبرد ژئواکونومیکی مشخص و فقدان پیوندهای تجاری مبتنی بر شناسایی بازارهای هدف بوده است. روش پژوهش در مقاله حاضر توصیفی- تبیینی است و روش اسنادی جهت جمع آوری منابع کتابخانهای مورد استفاده قرار گرفته است.
The geo-economic competition of the Iran and Turkey in post-ISIS Iraq and Syria is one of the areas of regional commercial competition using the tools of economic diplomacy. The strategy of Iran and Turkey during the rise and rise of ISIS in Iraq and Syria had a clear contradiction. The Iran sought the survival of Bashar al-Assad's government and the cleansing of Iraq from the extremist and terrorist forces of ISIS, and on the opposite side, Turkey sought to weaken the central government in Syria and Iraq by using the tools of terrorist groups. After the destruction of ISIS, the competition of these two regional rivals in the economic field and seizing geo-economic opportunities developed. The markets of Iraq and Syria became the place of Iranian and Turkish trade. The question of the current research is what is the situation of the Iran in the geo-economic competition with Turkey in Iraq and Syria and what are the reasons for Iran being in this situation? The hypothesis proposed in response to the research question is that the Iran is in an unfavorable situation in the geo-economic competition with Turkey in Iraq and Syria and is lagging behind in taking over the export markets in Iraq and Syria, and the main reason for this is the lack of a clear geo-economic strategy and the lack of links Commercial based on the identification of target markets. The research method in this article is descriptive-explanatory and documentary method is used to collect library resources
ملخص الجهاز:
يافته هاي پژوهش ريخت شناسي تجارت خارجي و رقابت هاي اقتصادي در خوشه شامات تجارت خارجي در قالب واردات و صادرات و بازارهاي داخلي در کشورهاي عراق و سوريه همواره مورد توجه قدرت هاي منطقه غرب آسيا و به طور خاص ايران و ترکيه بوده است .
(Turkish Intervention Scenarios, 2022 ترکيه و فرصت هاي تجاري در دوره پساداعش پس از شکست و تضعيف داعش در عراق و سوريه و آزادسازي مناطق تحت تصرف اين گروه ، تقويت روابط تجاري و اقتصادي جهت دستيابي به بازارهاي مصرف و سرمايه گذاري عليرغم شکست ترکيه در تأمين منافع ژئوپليتيکي در اين دو کشور در دستور کار تيم سياست خارجي اردوغان قرار گرفت .
ترکيه در ارتباط با تجارت عراق با موانع و مشکلات زير مواجه است ؛ (Quarterly Review of Syrian Political and Military Dynamics, 2022) اختلافات مرزي و خودمختاري کردستان حمايت ترکيه از ترکمن ها دخالت هاي ترکيه در امور داخلي عراق موضوع PKK و PYD و حضور نيروهاي ترک در مرزهاي سوريه ايجاد سدهاي متعدد در مصب دجله و فرات و بهره برداري يک جانبه از آب اين دو رود و کمبود آب در پايين دست ها حجم گسترده اي از مناسبات تجاري ترکيه و عراق تحت حاکميت شرکت هاي خصوصي ترک قرار دارد.
در حوزه رقابت بر سر کسب سهميه بيشتر از بازارهاي عراق و سوريه ، ايران و ترکيه با اتخاذ راهبرد صادرات محور به دنبال تصاحب حداکثري امتيازات ژئواکونوميکي در اين دو کشور بوده اند.