خلاصة:
محیط زندگی از عوامل تأثیرگذاری است که به لحاظ برخورداری از ویژگیهای خاص از اهمیت بسزایی برخوردار است.محیط اجتماعی-یعنی فضایی که فرد در آن فضا با دیگران در ارتباط میباشد-دارای ویژگیها و روشهایی است که توجه به آنها،به ویژه با استفاده از سیره و کلام معصوم علیه السلام،میتواند در سالمسازی جامعه و افراد نقشی اساسی ایفا نماید.پژوهش حاضر چنین رسالتی را در سیرة پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله دنبال کرده و آن را در سه بخش انواع محیط،ویژگیهای محیط مثبت و روشهای مدیریت محیط سامان داده است.
ملخص الجهاز:
"روشهای پیامبر اعظم>صلی الله علیه و آله در مدیریت محیطهای اجتماعی سیدجعفر علوی1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسیچکیده محیط زندگی از عوامل تأثیرگذاری است که به لحاظ برخورداری از ویژگیهای خاص از اهمیت بسزایی برخوردار است.
از این آیه-که در آن به نوعی دو محیط قبل و بعد از اسلام مقایسه میشود-میتوان دریافت که پیامبر مکرم صلی الله علیه و آله تلاش وسیعی برای ایجاد محیط جدید انجام داد و فضایی آکنده از کینه و دشمنی را به محیطی سرشار از صمیمیت و برادری تبدیل نمود.
بدین ترتیب،فضاسازی و مدیریت محیط از سوی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله باعث شد تا مؤمنان تحت تأثیر فضای مسموم ایجاد شده قرار نگیرند و بدانند اگرچه از جهت نظامی شکست خوردهاند،این،دلیل بر برتری فکری و فرهنگی دشمن نیست،بلکه برتری اصلی و واقعی،همچنان از آن مسلمانان است.
در این فرع فقهی،هجرت و تغییر محیط-با شرایطی-برای همة مردم و در همةزمانها واجب شمرده شده است؛این بدان معناست که بهرهگیری از روش مزبور در مدیریت محیط،محدود به زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیست،بلکه در عصر ما نیز اگر شرایط محیطی به گونهای است که بیان شد،هجرت را باید برگزید.
البته رسول خدا صلی الله علیه و آله روشهای مختلفی را در مدیریت ارتباط مزبور به کار برده است که از آن جمله میتوان به انعقاد پیماننامهها و قراردادها و فرستادن نامهها نیز اشاره کرد(یعقوبی،1:1362/442)،اما در کنار این موارد،کمکهای مالی نیز جایگاه خاص خود را داراست."