خلاصة:
مقدمه: کشور ایران در پهنه سرزمینی خود، دارای 8574 کیلومتر مرز است، عدم توجه به نواحی پیرامونی به ویژه مناطق مرزی در کشورهای مختلف درروند توسعهای این نواحی اختلال ایجاد کرده است و باعث کمبودهای بالقوه ازجمله فقدان اشتغال، نازل بودن درآمد و عدم دسترسی به نیازهای اولیه در این نواحی استراتژیک شده و زمینه را برای معضلات و نابسامانیهایی چون قاچاق کالا، مهاجرت، شورش و ناامنی را فراهم کرده است. مرزها تعیینکننده حدود و قلمرو جغرافیایی حاکمیت، صلاحیت و مالکیت یک حکومت سیاسی هستند و کشورها و دولتها را از یکدیگر جدا و متمایز میکنند. کشورهای درگیر با مسائل ناامنی در مناطق مرزی دریافتهاند که به دلایل مختلف از جمله فقر و تنگدستی، ناامنی گسترش یافته و این ناامنی به طور مستقیم به کل کشور منتقل شده است. هدف: نظربه چندساحتی بودن توسعه مناطق مرزی (اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی) هدف از این تحقیق شناسایی موانع توسعه کسب و کارهای روستایی بعنوان یک محرک اقتصادی با رویکرد پایداری و ماندگاری ساکنین در مرزها با مورد مطالعه شهرستانهای مرزی مهران و دهلران در استان ایلام میباشد. روش شناسی: این پژوهش، کمّی و ماهیت و هدف آن کاربردی و ازنظر گردآوری دادهها نیز توصیفی- پیمایشی میباشد. برای تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS بهعنوان نرمافزار اصلی و از نرمافزار LISREL بهعنوان نرمافزار کمکی برای روش تحلیل عاملی (از نوع اکتشافی) استفاده شد. جامعة آماری تحقیق شامل اساتید مرتبط با حوزههای اقتصاد، مدیریت، جغرافیای سیاسی و امنیت مرزها دانشگاههای استان ایلام، فعالان اقتصادی و تعاونی داران مرزی در شهرستانهای مهران و دهلرن و مدیران اجرایی، نظامی و انتظامی استان ایلام میباشد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش شامل شهرستانهای مرزی مهران و دهلران در استان ایلام میباشد. یافته ها و بحث: در این پژوهش 25 متغییر بعنوان موانع توسعه کسب و کارهای روستایی در مناطق مرزی شناسایی شدند که پس از بهکار بردن تحلیل عاملی، برای تعیین تعداد عوامل از ملاک کیسر استفاده شد. برپایة این ملاک، 4 عامل (عوامل فردی و اجتماعی و فرهنگی، عوامل اداری و حمایتی، عوامل مالی و اقتصادی، عوامل امنیتی و سیاسی) دارای ارزش ویژة بالای 1 شناسایی و بهعنوان عوامل قابل استخراج تعیین شدند. با توجه به شاخصهای آماری با استفاده از روش تحلیل عوامل اصلی، این 4 عامل درمجموع 92.672 درصد از واریانس کل متغیرها را توانستند تبیین کنند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی با مجموع بار عاملی 6.055 ، عوامل اداری و حمایتی با مجموع بار عاملی 4.711، عوامل مالی و اقتصادی با مجموع بار عاملی 2.928 و عوامل امنیتی و سیاسی با مجموع بار عاملی 1.407 به ترتیب بعنوان مهمترین موانع توسعه کسی و کارهای روستایی در مناطق مرزی میباشند.
Methodology This study is quantitatively, and its purpose is practical, in terms of data collection is descriptive - survey. For data analysis software was then used SPSS as the original software, and the software LISERL as a helper application for factor analysis (exploratory) were used. The statistical population of this research includes Professors related to the fields of economics, management, political geography and border security are the universities of Ilam province, economic activists and border cooperatives of Mehran and Dehloran cities, and executive managers of Ilam province.ResultsIn this study, 25 obstacles were identified regarding the underdevelopment of production cooperatives at the borders. which after using factor analysis, the Kaiser criterion was used to determine the number of factors. Based on this criterion, 4 factors(Individual, social and cultural factors, administrative and supportive factors, financial and economic factors, security and political factors) with a specific value of more than 1 were identified and identified as extractable factors. According to the statistical indicators using the main factor analysis method, these 4 factors could explain a total of %92.672 of the total variance of the variables.Conclusion The results showed that Individual, social and cultural factors with a total factor load of 6.055, administrative and supportive factors with a total factor load of 4.711, financial and economic factors with a total factor load of 2.928 and security and political factors with a total factor load of 1.407, Respectively, the most important obstacles are the development of production cooperatives at the borders.