خلاصة:
با توجه به رشد شهرنشینی درگستره محیطی، مساله محیط زیست و دستیابی به پایداری زیست محیطی شهر امری ضروری است. بنابراین هدف مقاله حاضر شناسایی و خوشهبندی پیشرانهای موثر بر توسعه زیست محیطی شهر خرم آباد با رویکرد فضایی راهبردی است. روش جمع آوری داده ها به صورت اسنادی- پیمایشی بوده که فرایند تجزیه و تحلیل آنها در دو بخش صورت گرفته است. در بخش اول جهت تحلیل توسعه فضایی شهر، در قالب نرم افزار ArcGIS 10.2 و ENVIتغییرات کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه طی یک دوره 31 ساله مورد ارزیابی قرار گرفته و در بخش دوم جهت شناسایی پیشرانهای توسعه زیست محیطی شهر خرم آباد، از روش پیمایشی (پرسشنامهای) در قالب نمونهگیری هدفمند استفاده شده که بر اساس آن 62 عامل موثر بر آینده زیست محیطی شهر خرم آباد در 5 بعد کلی (اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، نهادی و مدیریتی، زیست محیطی و کالبدی) گردآوری گردید. این عوامل در قالب یک ماتریس متاقطع 62 *62 در نرم افزار میک مک مورد تحلیل ساختاری قرار گرفته که از میان آنها 10 پیشران کلیدی با تاثیرگذاری بالا مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که ارتقاء میزان پایداری زیست محیطی در شهر خرم آباد و شهرهایی همانند آن با عنایت به گستردگی ابعاد زیست محیطی، در گرو استفاده از تفکر بلندمدت و گذار از ملاحظات زودگذر با نگاه به اصول توسعه پایدار است، تا در قالب یک برنامهریزی فضایی -راهبردی و مشارکت محور، بتوان به توسعه زیست محیطی مناسب دست یافت.
With the ever-increase in urbanization, the environment and its sustainability has
become an essential issue in the urban domain. This article aims to identify and
cluster drivers affecting the environmental development of Khorramabad city using
a strategic-spatial approach. Data were collected through a documentary survey and
analyzed in two parts. In the first, land use changes over 31 years were evaluated
using geographic information system software ArcGIS 10. 2 and ENVI. The second,
the paper identified environmental development drivers using a survey method
(questionnaire) in the form of targeted sampling, in which, 62 factors affecting the
environmental future of Khorramabad city were collected in 5 general dimensions
(economic, socio-cultural, institutional and managerial, environmental, and
physical). These factors were then structurally analyzed in the form of a 62x62 metaintersection
matrix using MIC MAC software, and finally 10 key drivers with high
impact were identified. The findings showed that improving the level of
environmental sustainability of Khorramabad city and other cities depends on
adopting a long-term strategy with a view on the principles of sustainable
development and passing short-term considerations. In short, a suitable
environmental development can be achieved with the spatial-strategic and
participation-oriented planning.
ملخص الجهاز:
نتایج این پژوهش نشان داد که ارتقاء میزان پایداری زیست محیطی در شهر خرم آباد و شهرهایی همانند آن با عنایت به گستردگی ابعاد زیست محیطی، در گرو استفاده از تفکر بلندمدت و گذار از ملاحظات زودگذر با نگاه به اصول توسعه پایدار است ، تا در قالب یک برنامه ریزی فضایی -راهبردی و مشارکت محور، بتوان به واژگان کلیدی: توسعه زیست محیطی مناسب دست یافت .
با توجه به نقش و اهمیت محیط زیست در زندگی شهروندان ، و با توجه به آنچه در مباحث بالا عنوان شد، پژوهش حاضر سعی دارد با رویکرد برنامه ریزی فضایی راهبردی و با تلفیقی از تحلیل های فضایی و آینده - نگرانه به بررسی وضعیت زیست محیطی شهر خرم آباد پرداخته و عوامل موثر بر آن را خوشه بندی کند.
جدول ٣- عوامل موثر بر وضعیت آینده توسعه زیست محیطی شهرخرم آباد {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} gفinفصفnلصصنnلالننمaااه lمه Pه ب بlبناررaننمiااtه ممaه ره یpررزSزیf و alآمآاnممیااrیش یuفضففاeضضاT 75 85 {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} Table 3- Factors affecting the future state of environmental development in Khorramabad city ١-٢-٥-تحلیل اولیه ویژگی داده های ماتریس و تأثیرات متقاطع بعد از استخراج عوامل اولیه مؤثر بر وضعیت آینده زیست محیطی شهر خرم آباد، با استفاده از نرم افزار میک مک این عوامل مورد تحلیل قرار گرفتند.