خلاصة:
یکی از مسائلی که مسلمانان از همان ابتدا با آن مواجه بودند، مسئلۀ کجاندیشی برخی از افراد دربارۀ حدود اسلام بود. چنین افرادی بهسبب نداشتنِ درک درستی از ارکان اسلام، دیگر مسلمانان را تکفیر میکردند و در زمان حاضر نیز چنین اندیشهای، بهمراتب شدیدتر از گذشته، در جامعۀ اسلامی گسترش یافته است. در پژوهش پیشِ رو، دیدگاه ائمۀ مذاهب اربعه و وهابیت در مسئلۀ تکفیر بررسی شده که با توجه به جایگاه ویژۀ ائمۀ مذاهب در میان اهل سنت، پژوهش در چنین موضوعی، از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش پیشِ رو، بهدنبال پاسخ به این سؤال است که میان وهابیت و ائمۀ مذاهب دربارۀ تکفیر مسلمانان چه تفاوتهایی وجود دارد؟ وهابیت، اکثریت مسلمانان را بهسبب ارتکاب برخی از اعمال، مانندِ استغاثه، تبرک، طلب شفاعت، نذر، ذبح، قسم به غیر الله و... تکفیر مینمایند. از دید آنها ارتکاب اینگونه اعمال، ناقض شهادتین است و مرتکبشوندۀ چنین اعمالی از اسلام خارج میشود. چنین اندیشهای مخالف اندیشۀ ائمۀ مذاهب چهارگانه است. آنها بهسبب ارتکاب چنین اعمالی، تکفیر مسلمانان را جایز نمیدانستند.
One of the issues that concerns the minds of Muslims from the very beginning of Islam was misunderstanding about the Takfir and accusing others to heresy. Some did not have enough knowledge from the pillars and principles of Islam and began accusing others to heresy. At the present time, this way of thinking is gaining attention as well, and even worse than before. In the present study and by descriptive and analytic method, the views of four main religious leaders in Sunni world and the Wahhabi school of thought is discussed. The main goal of this study is to find what is the difference between Wahhabi thought and the four main Sunni religious leaders in this case? The findings are as the following: Wahhabi school accuses the majority of Muslims to polytheism and blasphemy because of the following deeds: appealing from others, intermediation of humans to God, making a vow, sacrificing and taking an oath for someone other than God. They maintain that this kind of deeds are against the Tawhid and the doer of these kinds of acts must be considered non-Muslim. This way of thought is against the major Sunni religious leaders, maintaining that these kinds of deeds are permissible in Islam and we must not accuse others to blasphemy.
ملخص الجهاز:
تکفیر از دیدگاه وهابیت برخلاف ائمۀ اربعه ، وهابیت ، مرتکبین برخی از اعمال ، همانند استغاثه ، تبرک، ذبح و نذر و ِ قسم به غیر الله را تکفیر می نماید؛ زیرا از دید آنهـا، انجـام چنـین اعمـالی، موجـب نقـض شهادتین و خروج از دین می شود؛ چنان که محمد بن عبدالوهاب در نامه ای به مسـلمانان این گونه مینویسد: «داشتن این عقیده دربارٔە پیامبران ع ، فرشتگان و صالحین که آنهـا میتوانند به ما نفع و ضرر برسانند و همچنین خواندن آنها و طلب کمک نمـودن از آنـان و " جـری علـیهم حکـم الاسـلام ».
٣. عبود صالح بن عبدالله بن عبدالرحمن ، عقیدةاالشیخ امحمدابن اعبدالوهاب االسلفیه اوااثرهـاافـیاالعـالم االاسـلامی، ص ۳۰؛ دیدگاه مذکور، مخالف دیدگاه ائمۀ مذاهب است که نذر را شرک و بـدعت نمی داننـد؛ زیـرا محمد بن حسن شبیانی در موطأ امام مالک چنین آورده : «اگر کسی صدقه یا حـج نـذری از جانب میت انجام دهد، مکفی است و این قول ، قول ابوحنیفه نیز میباشد.
» بنابراین ، از دید امام احمد بن حنبل ، ذبح برای غیر الله حرام و شرک و خارج کننـدٔە از دین نیست ؛ لذا دیدگاه وهابیت در این باره مخالف امام احمد بن حنبل است و کسانی کـه از طرف پیامبران ع ، اولیای الهی و شهدا یا از طرف مردم عادی، ذبح میکنند کار آنها از " 1 52 ابن عبدالوهاب محمد، کتاب التوحید، ص ۳۰-۲۷؛ آل شیخ صالح ، شرح الاصول الثلاثة عبدالعزیز بن باز و محمـد بـن صـالح العثیمین ، ص ۸۷؛ سلفی اثری محمد بن ریاض احمد، جواهر البیان فی اصول اللایمان ، ص ۱۱۳؛ بـن بـاز عبـدالعزیز، نـواقض السلام ، ص ۲.