خلاصة:
جعفرقلی خان سردار اسعد بختیاری بیش از یک دهه در ردیف حامیان و اصاحب منصبان موثر و وفادار به رضا خان یا رضا شاه در حکومت جدید پس از 1921 م./ 1299 ش. بود. وزارت جنگ عالیترین مقامی بود که در بین سالهای 1933 – 1927 م. / 1312 – 1306 ش. بدان اشتغال داشت؛ او با نزدیکی خود به رضا شاه در اوایل دهه 1920 م./ دهه نخست شمسی بر دیگر خوانین بختیاری، توفق یافت. سردار اسعد به عنوان یکی از حامیان وفادار به حکومت جدید، عاملی تاثیرگذار در سیاست یکجانشینی [ایلات و عشایر] بختیاری و [همچنین تثبیت] قدرت حکومت [مرکزی] در سراسر جنوب و مرکز ایران بود. با این حال، او در پایان سال 1933 م./ 1312 ش. به همراه شمار زیادی از خوانین بختیاری - که در توطئهای بر علیه شاه دست داشتند - بازداشت و به طرز مشکوکی در زندان [قصر] به قتل رسید. احتمالا علت رسوایی و قتل سردار اسعد میتواند تا حدودی مربوط به دوره پیش از منصب یافتن وی و یا حتی بدبینیای باشد که شاه با ورود به دهه دوم سلطنت نوپایش بدان مبتلا گردید. این [مهم] از اراده قوی [رضا شاه] در اضمحلال ساختار قدرت رهبری در میان ایلات و عشایر و یکجانشین ساختن آنان، نشات میگرفت. شاه در حفظ امنیت و اقتدار سلسله نوظهورش، هراسمند بود. در همین راستا، ظن روزافزون [او] به حامیان کلیدی خود و توسل فزاینده به روشهای ترور سیاسی، تضعیف موقعیت بسیاری از شخصیتهای ملی را پدید آورد. شیفتگی شائق شاه به تصاحب زمین در تدوین و تصویب «قانون ثبت عمومی املاک» مصوب 1928 م./21 بهمن 1306 ش. نمود یافت. ناتوانی در اعمال قدرت همه جانبه بر منابع نفتی ایران، ترس تسلیم شدن در برابر مداخله خارجی خصوصا بریتانیا توام با تشویش بیمارگونه در ارائه تصویر ایران به غرب، همگی در سرخوردگی [رضا شاه] سهیم بودند.
ملخص الجهاز:
حسینقلی خان در میانه قرن نوزدهم میلادی در پی کوششهای خود به منظور دست یابی به ریاست ایل بختیاری، از مساعدتهای حاکم اصفهان و تاییدات حکومت [مرکزی در] تهران ب 10 ر شود"/> روابط نزدیک خوانین بختیاری با انگلیسیها در اوایل قرن بیستم میلادی متضمن استیلاء سیاسی، اقتصادی و دوام آنها گشته بود؛ هرچند [این وضعیت] دیری نپایید و بلافاصله پس از کودتا و با توجه به ماهیت حکومت جدید و نظم نوینی -که در پیِ با قدرت یافتن رضا خان برپاشده بود - و همچنین موضع انگلستان در مقام حامی وضع جدید، دچار تغییرات اساسی شد.
- هرچند [این طرح] به واسطه تدابیر مرتضی قلی خان نزد شاه موقتاً به تعلیق درآمده بود - اما عشایر بختیاری - علی رغم میل باطنی خود – راه دیگری جز اسکان در مناطق ییلاق تابستانه نداشتند.
اگرچه سردار اسعد اظهار داشت که این رفتار او به دلیل عصبانیت وی و سایر بختیاریها در پی انتشار مقاله [ایتالیاییها] در مطبوعات اروپایی بوده است [اما] به نظر میرسد وی پیش از این دریافته بودکه او و سایر خوانین بختیاری مستقیماً مورد سوءظن شاه قرار گرفته بودند به ویژه آنکه، در نتیجه گیری مقاله مزبور [از بختیاریها] به عنوان قبایل شورشی یاد میشد.
سردار اسعد در سالهای سرنوشت ساز نظام پهلوی به مدت شش سال وزیر جنگ بود و [به واسطه کوششهای و کنشهای] خود از مقام یک خان ایلیاتی به یکی از ارکان اصلی در حکومت نوظهور رضا شاه ترفیع یافت.