خلاصة:
نظام فرهنگی بهعنوان مجموعهای منسجم از باورها، ارزشها و هنجارهایی که برای تأمین هدفی خاص سامان داده میشوند و دارای آثار و کارکرد اجتماعی هستند، یکی از اجزای مهم نظامات اجتماعی جامعه محسوب میشود و از اهمیت و جایگاهی بالا در تحقق اهداف و آرمانهای پیش روی یک جامعه برخوردار است. با توجه به تفوق فرهنگ بر سایر نظامات اجتماعی در اندیشه غالب اندیشمندان مسلمان، اهمیت شناخت و تحقق یک نظام فرهنگی مطلوب، متناسب با آرمانها و اهداف مد نظر در نظام اسلامی بیشتر آشکار میشود. در این پژوهش ملزومات، موانع، راهکارها و ثمرههای تحقق یک نظام فرهنگی مطلوب از منظر بنیانگذار نظام اسلامی، حضرت امام خمینی(ره)، بررسی شده است. بدین منظور شش پیام مهم از میان پیامها، نامهها و سخنرانیهای امام راحل در سالهای 1366 و 1367 انتخاب و با استفاده از روش دادهبنیاد[1] تحلیل شدهاند. پس از رسیدن به اشباع نظری، مدل نهایی با بهرهگیری از الگوی پارادایمی استراوس و کوربین طراحی شده است. بر اساس یافتههای این پژوهش، شرایط علّی (شامل محوریت اسلام حقیقی (سیاسی) و مقابله با اسلام انحرافی (مقدسمآب)، مبنا قرار دادن کتاب (قرآن) و سنت (سیره اهل بیت(ع)) و توجه به طراحی الگوی بومی در فرهنگ)، شرایط زمینهای (برخورداری از فرهنگ غنی و اصیل شیعی، نظام حکومتی ولایی و رابطه حُبّی دولت و ملت، برخورداری از تمدن کهن ایرانی، بهرهمندی از نیروی متراکم و فعال مردمی)، شرایط واسطهای (القائات و اقدامات خصمانه دشمنان، ناکارآمدی سیاستهای فرهنگی در داخل، روی کار آمدن مسئولان وابسته و غربزده، خودکمبینی و مرعوب شدن از هیمنه ساختگی تمدن غرب) و راهبردهای مناسب برای تحقق نظام فرهنگی مطلوب (تشکیل حکومت حق، ایجاد خودباوری و اعتماد به نفس در جامعه، ایجاد وحدت، یکپارچگی و عزم اجتماعی، بهکارگیری نیروی انسانی شایسته) از منظر امام خمینی(ه) مشخص شده و پیامدهای تحقق این نظام (الگوسازی برای سایر ملتهای جهان، زندگی شایسته و آرامش دنیوی، اجرای احکام الهی، حرکت عمومی جامعه به سوی سعادت اخروی، زمینهسازی برای تشکیل حکومت مهدوی، تحقق اهداف و آرمانهای عالی شارع مقدس اسلام) نیز تبیین شده است.
The cultural system as a coherent set of beliefs, values and norms that are organized to achieve a specific purpose and have social effects and functions, is one of the important components of social systems of society and has a high importance and position in achieving goals and aspirations. The community enjoys. Considering the superiority of culture over other social systems in the dominant thought of Muslim thinkers, the importance of recognizing and realizing a desirable cultural system in accordance with the ideals and goals of the Islamic system becomes more apparent. In this research, the necessities, obstacles, solutions and fruits of the realization of a desirable cultural system from the perspective of the founder of the Islamic system, Imam Khomeini, have been studied. For this purpose, six important messages from the messages, letters and speeches of Imam in 1987 and 1988 have been selected and analyzed using the grounded theory approach. After reaching theoretical saturation, the final model is designed using the paradigm model of Strauss and Corbin. Based on the findings of this study, causal conditions (including the centrality of true (political) Islam and confrontation with deviant Islam Pretender to piety, the basis of the book (Quran) and Tradition (manner of the Ahl al-Bayt (The family of the Prophet and the Imams)) and attention to the design of a native model in culture, Underlying conditions (having a rich and original Shia culture, provincial governing system and loving relationship between government and nation, having an ancient Iranian civilization, benefiting from dense and active popular force), mediating conditions (inductions and hostile actions of enemies, inefficiency of cultural policies) upcountry, the emergence of dependent and pro-Western officials, self-doubt and intimidation of the artificial Glory of Western civilization). And appropriate strategies for the realization of the desired cultural system (formation of the rule of law, creation of self-confidence in society, creation of unity, integration and social determination, employment of competent manpower) from Imam Khomeini perspective and the consequences of this system (Modeling for other nations of the world, decent life and worldly peace, implementation of divine commandments, general movement of society towards the hereafter, laying the groundwork for the formation of the Mahdavi government (the government which will be ruled by imam Mahdi), realization of the holy goals and aspirations of Islam) are also explained.
ملخص الجهاز:
طراحي الگوي نظام فرهنگي مطلوب از منظر امام خميني(ره ) دکتر مجتبي باباخاني ، عبدالحميد بيات تاريخ دريافت : ١٣٩٩/١١/٠٥ تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/٠٣/٠٢ چکيده نظام فرهنگي به عنوان مجموعه اي منسجم از باورها، ارزش ها و هنجارهايي که براي تأمين هدفي خاص سامان داده ميشوند و داراي آثار و کارکرد اجتماعي هستند، يکي از اجزاي مهم نظامات اجتماعي جامعه محسوب ميشود و از اهميت و جايگاهي بالا در تحقق اهداف و آرمان هاي پيش روي يک جامعه برخوردار است .
بر اساس يافته هاي اين پژوهش ، شرايط علي (شامل محوريت اسلام حقيقي (سياسي) و مقابله با اسلام انحرافي (مقدس مآب )، مبنا قرار دادن کتاب (قرآن ) و سنت (سيره اهل بيت (ع )) و توجه به طراحي الگوي بومي در فرهنگ )، شرايط زمينه اي (برخورداري از فرهنگ غني و اصيل شيعي، نظام حکومتي ولايي و رابطه حبي دولت و ملت ، برخورداري از تمدن کهن ايراني، بهره مندي از نيروي متراکم و فعال مردمي)، شرايط واسطه اي (القائات و اقدامات خصمانه دشمنان ، ناکارآمدي سياست هاي فرهنگي در داخل ، روي کار آمدن مسئولان وابسته و غرب زده ، خودکم بيني و مرعوب شدن از هيمنه ساختگي تمدن غرب ) و راهبردهاي مناسب براي تحقق نظام فرهنگي مطلوب (تشکيل حکومت حق ، ايجاد خودباوري و اعتماد به نفس در جامعه ، ايجاد وحدت ، يکپارچگي و عزم اجتماعي، به کارگيري نيروي انساني شايسته ) از منظر امام خميني(ه ) مشخص شده و پيامدهاي تحقق اين نظام (الگوسازي براي ساير ملت هاي جهان ، زندگي شايسته و آرامش دنيوي، اجراي احکام الهي، حرکت عمومي جامعه به سوي سعادت اخروي، زمينه سازي براي تشکيل حکومت مهدوي، تحقق اهداف و آرمان هاي عالي شارع مقدس اسلام ) نيز تبيين شده است .