خلاصة:
سنگ نوشته بیستون در کناره شمالی جاده کرمانشاه به همدان و در فاصله ٢٧ کیلومتری شهر کرمانشاه بر ره دیکچوی صخره - های آهکی کنار جاده نقش بسته است. انحلال سطح سنگ نوشته سبب تخریب بخشی از این میراث بینظیر شده است. سن سنگهای مورد مطالعه در محدوده کتیبه یاد شده کرتاسه زیرین است و در پیرامون شبکه گستردهای از راندگیها به ویژه در شمال - شمال باختری قرار گرفتهاند که از جمله آنها میتوان به راندگی پر او که از روستای نژیواران تا حوالی کرمانشاه ادامه دارد و شبکه راندگیهای بین روستای نادر آباد تا اشرف آباد اشاره کرد. تحقیق حاضر سعی شده شرایط ساختمانی و درزو شکاف و شکستگیهای ریز در کتیبه بیستون بعنوان یک اثـر بین المللی به کمک پژوهشهای انجام شده توسط محققین، حاصل از علم ژئوفیزیک شناسائی و با بهرهگیری از دادههای زمین شناسی و ژئومورفولوژی نوع تخریب آثار مطرح گردیده. کتیبه بیستون برروی دیواره بلند (گسل معروف) زاگرس شکسته در ناهمواریهایی به همین اسم واقـع شده است. وجود شکستگیها، درز و شکاف، ضخامت زیاد آهک و اقلیم گذشته (پالئوکلیما) شرایط بسیار مساعدی را جهت تخریـب این اثر حکاکی شده درنتیجه فرایند انحلال و ایجاد حفرههای کارستی در پشت اثر ایجاد نموده است نتایج حاصله از عملیـات میـدانی گسترده توسط دستگاه رادار نفوذی و برداشت پنج پروفیل در نقاط و جهتهای مختلف کتیبه، آزمایشات پتروگرافی و استفاده از نـرم افزارهای تخصصی نشان میدهد که در قسمت سمت راست کتیبه در عمق سه متـری آثـاری از درز و شـکاف هـای ریـز، گسسـتگی، حفرههای حاصل از انحلال و پدیدههای کارست وجود دارد که محل نفوذ نزولات جوی از بالا دست و جریان در پشت کتیبـه را تائیـد میکند، به طوری که در چند نقطه میتوان محل خروج نزولات جوی نفوذ یافته به پشت کتیبه را مشاهده نمـود. با همکـاری متخصصـین علوم در رشتههای مختلف (ژئومورفولوژی، زمین شناسی و ژئوفیزیک) این تحقیق نشان میدهد که مهمترین عامل تخریب کتیبه وجود درز و شکافهای زیاد و نفوذ نزولات جوی و پدیده انحلال در پشت کتیبه است که باید در امر حفاظت و مرمت روشهای مشخص متناسب با عوامل تخریبی فوق (توسط متخصصان ذیربط) در نظر گرفته شود.