ملخص الجهاز:
"نیرو دهد به انسان تقوا و حقگرایی ما عاشقان صادق در شغل خویش بودیم در ما نبود هرگز احساس بیخدایی مدح کسی نکردیم منت ز کش نبردیم بر هیچکس نگفتیم غیر از خدا ثنایی در سینه میسپاریم غمهای زندگی را تا مدعی نداند اسرار بیوفایی هرچند معلم گمنام است و کمنان و آنجا که نادانی است روزی فروان شود و هرجا که فضلی است تنگدستی!ولی ما معلمان تلخی زندگی را با شیرینی دانشآموزان و امید به تزکیه آنان تحمل خواهیم کرد.
فرمودند:این یقع ما قد مته مما قد اعطی؟چیزی را که من به او تقدیم کردم کجا و آنچه را که به کودک من عطا کرده است کجا؟در این پاسخ آنجایزه کلان را«انعام و خلعت»که معمولا از طرف بزرگان عطا میشود حساب نکردهاند بلکه«پیشکشی و تقدیمی»و هدیهای ناچیز معرفی کردهاند و عمل معلم را«عطا و بخشش»که معمولا از ناحیه بزرگتران انجام میگیرد تعین فرمودهاند و باز فرمودهاند که تازه ارزش تقدیمی من کجا و بخشش و عطای او به فرزند من کجا؟ شما معلمان به عنوان معماران آموزش و پرورش باید زیربنا را محکم کنید تا گنبد دوار انسانیت کج و معوج بالا نرود.
دانشآموزان مزرعه انقلابند،زمین نظامند اگر مواظب آنها نباشید و خدایناکرده بر اثر سهلانگاری و بیتوجهی این محصول خوب رشد نکند انقلاب هرچه را یافته است خدای نکرده ممکن است پنبه شود.
معلم باید اینچنین باشد: مگرنه این است که حسن سلوک و خلق و خو و رفتار پیغمبر(ص)بهترین روش تعلیم و تربیت برای مردم بود."