ملخص الجهاز:
و اینک فصلی از کتاب مجسطی او را در اینجا میآوریم:ابو الوفا میگوید: «فصل دهم در اختلاف سومی که برای ماه پیدا میشود و آن را اختلاف محاذات مینامند و نیز چون دو اختلاف دیگری را که پیشتر ذکر کردیم شناختیم و یکی از آنها را بر جهت فلک تدویر قرار دادیم،و آن همان اختلاف اول است که پیوسته آن را در اجتماعات و استقبالات مییافتیم،و اندازهء آن را به رصدهای متوالی یافتیم،دانستیم که در مثل این اوقات تقریبا از 5 بیشتر نیست و گاه از این مقدار هم کمتر میشود و بسا که اصلا وجود نداشته باشد.
)سدیو متن عربی قسمتی از کتاب التجسطی ابو الوفای بوزجانی که به زعم او مشتمل بر کشف مذکور بود همراه با ترجمهء فرانسوی آن در اختیار آکادمی علوم فرانسه گذاشت،و آکادمی هیئتی مرکب از بیو (Biot) ،آراگو (Arago) ،و داموازو (DaMOISCAU) و لیبری (Libri) را مأمور رسیدگی و بررسی این نکته شگفتانگیز تاریخ ریاضیات کرد و این دو سؤال را مطرح ساخت: اولا اگر اختلاف سوم حرکت ماه در کتاب بوزجانی ذکر شده چرا اختر- شناسان اسلامی بعد از وی،از آن بحث نکردهاند؟ ثانیا آیا قسمت مورد بحث از کتاب المجسطی بوزجانی بعد از زمان تیکو براهه به نسخهء خطی کتاب بوزجانی ملحق نشده است؟ در چهاردهم ماه مارس همان سال سدبو به این اعتراضات جواب داد و بندی از کتاب تیکو براهه را که به عنوان ملحق در چاپ فرانکفورت قرار داشت و در آن واریاسیون تعریف شده است قرائت کرد و اختلافاتی را که بین این متن و متن کتاب بوزجانی وجود دارد و مانع از آن میشود که یکی از دو متن اقتباس از دیگری شناخته شود خاطر نشان ساخت و به سیلوستر دو ساسی (Sylvester de sacy) که امکان الحاق قسمتی را به کتاب ابو الوفا نمیپذیرفت اتکا کرد.