ملخص الجهاز:
"با این همه باید گفت که ایران ازین بوتهء آزمایش بدون دگرگونی اساسی بیرون آمد و هویت و شیوهء زندگی و جهانبینی خود را باز یافت و فرهنگ یونانی هرچند دیر پائید در طول زمان رنگ باخت و از اندام فرهنگ ایران فروچکید و از آن جز اثر خفیفی به صورت برخی لغات یونانی(مثل کلید، کلم،مروارید،الماس،زمرد،یاقوت،نرگس و قپان)باقی نماند.
در دوران معاصر که از یکسو تاریخ ایران باستان به همت دانشمندان غربی از پردهء ابهام پیشین بیرون آمده و موجب روشنتری برای گرامی داشتن مفهوم ایران کهن پیش پای درس خواندگان گذاشته و از سوی دیگر با رواج ملت پرستی،وطن دوستی غالبا بصورت تعصب ملی بروز میکند،تخالف دو عنصر ایرانی و تازی شدت گرفته و شکافی در ضمیر بسیاری ایجاد کرده که از نهضت مشروطه تاکنون چند بار به آشوب و تخاصم انجامیده است.
زیرا برخورد ما با نفوذ و گسترش تمدن غربی در روزگاری روی داده که دوران جوانی و چالاکی ما سپری شده و نیروی آفرینش و ابداع ما سستی گرفته و ما نیز مثل غالب ملل جهان سوم در اثر قرنها کوشش در آراستن و پرداختن حیات مادی و معنوی خود و پاسداری آن از آفتهای گوناگون فرسوده شدهایم،و بار تمدن چند هزار سالهای که به دوش میکشیم ما را مثل همهء اقوام کهن سال خسته کرده است.
با این همه باید گفت ایران برای حفظ خودی خود و پرهیز از گمنامی وسیلهای در اختیار دارد که از دیرباز وی را در پاسداری هویت ملی یاری کرده و از بر افتادن هخامنشیان تاکنون پیوسته دستگیر و مددکار ما بوده است،و آن تجارب مشترک تاریخی و حاصل آنهاست که به صورت میراث ملی به ما رسیده است."