ملخص الجهاز:
"نظامی اعلیحضرت شاهنشاه ایران که بدین عزم از سرحد تجاوز نمود و به مجرد اینکه به مقصود نایل گردید به خاک خود مراجعت خواهد کرد و نیز مقرر است که دولت ایران نباید حق فوق الذکر را وسیله قرار داده و شهر یا قصبهای از ممالک مزبوره را دائما تصرف یا به ممالک خود منضم نماید.
معهذا کسی یا کسانی بودند که درک کنند اگر هرات از لحاظ منافع دولت استعماری انگلیس دروازه هندوستان شناخته میشود،برای ایران نیز یک حریم امنیتی فوق العاده مهم است و نمایندگان دولت قدر قدرت انگلیس را وادارند چنان حقی را که در سطور بالا آمد،برای مداخله نظامی ایران در افغانستان به رسمیت بشناسند.
اگر مسؤولان مورد بحث دارای قدرت ادراک اندکی بودند،و از روند رویدادهای تاریخی در سرزمینهای پیرامونی ایران نیز به قدر کفایت اطلاع داشتند باید میفهمیدند رشوه گرفتن اسماعیل خان حاکم هرات و تسلیم کردن این شهر به طالبان در چند سال قبل،آغاز تکرار همان سناریویی است که حدود 150 سال پیش انگلیسیها با تطمیع و حمایت کامران میرزا حاکم هرات،برای تامین منافع خود در افغانستان به اجرا گذاشتند.
چرا متولیان سابق وزارت امور خارجه ایران از این ابزار بسیار مؤثر استفاده نکردند؟ چرا در همان موقع با ارائه معاهدهء صلح پاریس به سازمان ملل و دیگر سازمانهای بین المللی،و همچنین دولتهایی که طالبان را خلق کردند و مورد حمایت همه جانبهاش قرار دادند،حق دولت ایران را برای مداخله نظامی در افغانتسان،به هنگامی که امنیت ملی آن به مخاطره میافتد،یادآور نشدند؟ اینک،به دلیل وقایع پیش آمده ما میتوانیم بگوییم از لحاظ امنیت ملی ایران،هرات دو بار سقوط کرده است."