ملخص الجهاز:
"حکیم عمر خیام دانشمند و شاعر و ریاضیدان نامی نیشابور،در رساله«نوروزنامه» خود علت وجودی نوروز را چنین بیان داشته است: «سبب نام نهادن نوروز آن بوده است که آفتاب در سیصد و شصت و پنج شبانهروز و ربعی،به اول دقیقه حمل Hamal بازآید،و چون جمشید آن روز را دریافت،نوروز نام نهاد و عجم دریافتند و از بهر بزرگداشت آفتاب-آن را نشانه کردند و آنروز را جشن ساختند و عالمیان را خبر دادند تا همگان آن را دریابند و آن تاریخ را نگاهدارند.
» در همان کتاب از قول حضرت امام موسی بن جعفر(ع)درباره جشن نوروز چنین نقل شده است: «این روز(هرمزد روز از اول فروردین)بسیار قدیمی است،روز نوروز،خداوند از بندگان پیمان گرفت تا او را پرستش کنند و برای او شریک برنگزینند و به آیین فرستادگانش درآیند و دستوراتشان را بپذیرند و به کار بندند، آن روز نخستین روزی است که خورشید بتابید و بادهای باردهنده وزیدن گرفت و گلهای روی زمین روییدن گرفت.
21 پینوشتها: (1)برای آگاهی بیشتر رجوع شود به کتاب سوشیانت،گزارش نگارنده،ص 21 و بعد (2)هرودت مینویسد:«ایرانیان به فرزندان خود از سن 5 تا بیست سالگی فقط سه چیز میآموزند و آن سه چیز عبارتند از:سواری، تیراندازی و راستگویی»تاریخ هرودت،کتاب اول فقرات، 138-136 (3)اردشیر آذرگشست-جشنهای باستانی ایران-بیتا،ص 3-1 (4)در خصوص جشنهای یادشده و تفصیل برگزاری هریک از آنها رجوع شود به«آثار الباقیه»ترجمه اکبر دانا سرشت،ص 280 و بعد (5)استاد پورداود،یسنا،جلد اول،ص 24 (6)استاد پورداود،ایران امروز،سال سوم،شماره یکم(فروردین 1320)ص 7،مقاله فروردین (7)در این خصوص رجوع شود به آثار الباقیه،ص 281 (8)جم و بنابه گفته گاتها«بیم»با صفت«خشئت» Xshaeta به معنی روشنی و فروغ و درخشندگی آمده است بنابراین جمشید یعنی جم درخشان و نورانی."