خلاصة:
شواهد تاریخی نشان می دهد که در طول پنج هزار سال گذشته ایران هیچگاه مسکن قوم واحدی نبوده بلکه همیشه اقوام گونه گونی در کنار هم در این سرزمین زندگی می کردند. ساکنان این سرزمین همواره به علت تنوع زبان ، دین و دیگر عناصر فرهنگی به گروه ها و اقوام گونه گونی تقسیم شده اند. علل گونه گونی قومی در ایران و جهان ناشی از ماهیت انسان است که دارای ابعاد جسمانی - فرهنگی می باشد. اما با این حال ، فرهنگ (به ویژه دین و زبان ) عامل تعیین کننده تنوع قومی در ایران می باشد. در ایران معاصر، برخلاف بعضی از کشورهای چند قومیتی ، نمی توان از اکثریت - اقلیت گفت وگو کرد، زیرا هیچ گروهی به تنهایی بر همه گروه ها مسلط نیست و بیشترین قسمت خاک ایران را در اختیار ندارد. با وجود تنوع قومی در ایران ، مذهب شیعه و زبان فارسی به عنوان زبان ملی و نیز تاریخ و آداب وسنن ملی مایه وحدت و همبستگی مردم ایران می باشند.
اقتباس و نفوذ تمدن غرب منجر به شکل گیری فرهنگ نوینی در ایران شده که متشکل از عناصر فرهنگ ایرانی ، اسلامی و غربی می باشد. در این مقاله سعی بر آن است تا از دیدگاهی انسان شناسانه علل گونه گونی قومی در ایران ونیز عوامل اشتراک و افتراق میان اقوام مختلف این سرزمین،مورد بررسی قرار گیرند.
ملخص الجهاز:
"بررسی گروههای قومی در ایران بیانگر این واقعیت است که دو عنصر فرهنگی یعنی زبان ودین بیش از عناصر دیگر در تعیین هویت قومی دخالت دارند.
زمینه تاریخی گونهگونی قومی-فرهنگی در ایران ایران در طول سه هزار سال گذشته همواره شاهد یورش و تاختوتاز اقوام گونهگون واستقرار آنها در این سرزمین بوده است.
در بررسی تاریخ پرفراز و نشیب ایران متوجه این واقعیت میشویم که این سرزمیناز سه هزار سال پیش به اینسو،دستکم شش بار به شرح زیر مورد تهاجم قرار گرفته است: 1-مهاجرت و تهاجم مادها و پارسها در هزاره اول پیش از میلاد که منجر به استقرار زبانهایآریایی،دین زرتشت و دیگر عناصر فرهنگی چون نوروز و آداب و رسوم ایرانی گردیده است.
بنابراین هر چند زبانو دیگر عناصر فرهنگی عامل مرزبندی بین مسلمانان میباشد،اما با این حال دین باعث وجوهمشترک فراوانی بین مردم ایران شده است.
موقعیت جغرافیایی ایران و یورش اقوام کوچنشین با زبانها و ادیان مختلف در طول سههزار سال گذشته به این سرزمین،منجر به استقلال سه خانواده زبانی آریایی،سامی(عربی،عبری،آسوری)و اورال آلتای(ترکی-مغولی)و نیز ادیانی چون زرتشتی،یهودی،مسیحی واسلام در ایران شده است که این عوامل منشأ تنوع قومی-فرهنگی در ایران بودهاند.
هر چند که ورود اقوام با زبانها و ادیان مختلف به ایران در طول سه هزار سال گذشته منجر به گونهگونی قومی در این سرزمین شده،ولی با این حال،موج تازهای از عناصر فرهنگ غرب درطول یک قرن گذشته به تدریج جایگزین عناصر فرهنگی جامعه سنتی ایران گردیده و موجبکاهش تفاوتها و گسترش همانندی بین اقوام شده است."