خلاصة:
موضوعات مربوط به انتقال و توسعهء فناوری یکی از مباحث مهم در روابط اقتصادی بین جوامع میباشد.به همین دلیل موضوع انتقال و توسعه آن در دهههای اخیر بهطور گستردهای در سطح جهانی در دانشگاهها،مؤسسات تحقیقاتی و پژوهشی و بخصوص در مجامع بین المللی از جمله سازمانهای تخصصی بین المللی مورد مطالعه قرار گرفته است.موضوعات و مطالبی که در مطالعهء انتقال و توسعهء فناوری میتواند مورد تحقیق قرار گیرد،بسیار وسیع،کلی و متنوع است.لذا هر محققی با توجه به امکانات و محدودیتهای خویش مجبور است که از این موضوعات و مطالب متنوع،موضوع محدودتر و مشخصتری را انتخاب کند و در حد امکان بهطور دقیقتر مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.در غیر این صورت مطالعه،بسیار کلی و فاقد نتیجهگیری مشخص و مملوس خواهد بود.به همین دلیل در این تحقیق نیز تلاش شده است تا یک موضوع محدودتر و مشخصتر انتخاب و روی آن بحث شود.هدف این مطالعه تنها پرداختن به مسائل کلی و نظری محض نیست،بلکه سعیشده به جنبههای عینی و عملی مسائل توجه بیشتری شود(با ذکر تجارب برخی از کشورهای آسیایی در امر انتقال و توسعهء فناوری).به همین دلیل کوشش خواهد شد تا مسائل از لحاظ نظری در حد لزوم و از دیدگاه تجربی به صورت استقرائی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.در واقع هدف اصلی این مقاله این است که پس از بیان دیدگاههای نظری و چهارچوبهای تحلیل در زمینه انتقال و توسعهء فناوری به بررسی عوامل تأثیرگذار در انتقال و توسعهء آن بپردازد و اینکه آیا تنها عامل تأثیرگذار و تعیینکننده در فرایند مزبور عوامل اقتصادی میباشند یا اینکه عوامل دیگری نیز نقش تعیینکنندهای را ایفا میکنند؟ در پاسخ احتمالی به پرسش اصلی تحقیق،فرضیهای به شرح ذیل مطرح میشود:"عواملی غیر از عوامل اقتصادی نیز در انتقال و توسعهء موفقتآمیز فناوری در کشورهای در حال توسعه آسیایی مؤثر میباشند". روش تحقیق رویدادی(علی-مقایسهای)است.چرا که در این مقالهء تحقیقی برای بررسی متغیر انتقال و توسعهء فناوری در پی عواملی،غیر از عوامل اقتصادی هستیم و سعی بر این است با بررسی متغیر وابسته به علل وقوع آن بپردازیم.1برای تبیین تحقیق حاضر ضمن فراهم نمودن چهارچوب نظری به مطالعهء تطبیقی مقولهء حاضر در زمینهء متغیرها در برخی از کشورهای منتخب آسیایی خواهیم پرداخت.طبیعتا آگاهی از ابزارهای به کار گرفته شده در این کشورها در زمینه انتقال فناوری،بهکارگیری جنبههای مثبت و اجتناب از عملکردهای منفی هریک میتواند زمینهء مناسبی در ایجاد مکانیزم لازم به منظور انتقال موفقیتآمیز فناوری فراهم کند.امروزه،فناوری یکی از مهمترین پایههای اساسی رشد و توسعهء اقتصادیکشورها محسوب میشود،بهطوری که پیشرفتهای چشمگیر کشورهای توسعه یافته و صنعتی در زمینههای گوناگون مرهون فناوری میباشد.با توجه به این موضوع،کشورهای در حال توسعه(بویژه کشورهای آسیایی)به دلیل وجود شکافت فناوری عظیم خود با سایر کشورهای توسعه یافته و پیشرفته و نیز به منظور جبران عقبماندگی اقتصادی خویش نسبت به آنها تلاشهای گسترده ای را در جهت کسب انواع فناوری آغاز کردهاند. انتقال و توسعهء فناوری دو فرایند مرتبط با یکدیگر هستند که این کشورها به منظور کسب فناوریهای مورد نیاز میتوانند از آنها بهره جویند.معمو لا عنوان میشود که برای کشورهای در حال توسعه در کوتاهمدت انتقال فناوری و در بلندمدت توسعهء فناوری مثمرثمر خواهد بود. آنچه که در این بین حائز اهمیت است،این است که کشورهای در حال توسعه،این دو فرایند را به صورت مکمل هم در نظر بگیرند. با توجه به اینکه هدف اصلی این مقاله،بررسی و تعیین عوامل مؤثر و اساسی در انتقال و توسعهء فناوری در کشورهای در حال توسعهء آسیایی میباشد،تلاش شده است تا مسائل هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ تجربی مورد بررسی قرار گیرد.بنابراین،ابتدا مسائل،بیشتر به لحاظ نظری بررسی میشود بهطوری که سیر تحو لات نظرها،نظریهپردازان مختلف در ارتباط با فناوری،مفاهیم مربوط به انتقال فناوری و توسعهء فناوری و نیز مسائل و مشکلات مربوط به آنها و سپس،با بررسی تجارب کشورهای در حال توسعهء آسیایی در زمینهء انتقال و توسعهء فناوری(بررسی عینی و تجربی)سعی خواهد شد تا به تشخیص و تعیین عوامل مؤثر در انتقال و توسعهء آن در این کشورها پرداخته شود.نتایج تحقیق نشان میدهد که عوامل گوناگونی از جمله عوامل اقتصادی،اجتماعی،سیاسی و فرهنگی در میزان موفقیت این کشورها در زمینهء انتقال و توسعهء فناوری مؤثر میباشند.
ملخص الجهاز:
"فهرست منابع 1-اسدی،علی-"استراتژی توسعهء فناوری"-نشریه تدبیر-شماره 01-اسفند 9631 2-اسدی،علی-"توسعه بر جاده فناوری میتازد"-نشریه تدبیر-شماره 3-مرداد 9631 3-آقائی،حسن و آقائی،منوچهر-"مروری بر منابع و مآخذ فارسی در زمینه فناوری"-موسسهء عالی پژوهش در برنامهریزی توسعه-تهران-اردیبهشت 1731 4-آقائی،منوچهر-قراردادهای انتقال فناوری-پژوهشکدهء مطالعات و تحقیقات فناوری-تهران-3731 5-الیاسی،حمید-"وابستگی جهان سوم"(تحلیل نظری)تهران-انتشارات اطلاعات-4631 6-امیر شاپور،شاهین-فناوری و راههای گسترش آن در ایران-مؤسسهء استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران -2631 7-بدر طالع،سید محمد-تجهیز بخش خصوصی برای توسعهء فناوری-پژوهشکده مطالعات و تحقیقات فناوری-تهران-2731 8-بدر طالع،سید محمد-نقش شرکتها و مؤسسات خصوصی در توسعهء فناوری-پژوهشکده مطالعات و تحقیقات فناوری-تهران-2731 9-بهرنگ (Behrang) -ایران حلقهء زنجیر ضعیف-انتشارات ماسرو-9791 01-پایاننامهء کارشناسی ارشد آقای احمد معصومیفر-دانشکدهء اقتصاد دانشگاه تهران-خرداد 0831 11-"فناوری فردا و فردای فناوری"(وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی-چاپ اول-اسفند 5631 21-حاج فتحعلیها،عباس-توسعهء فناوری-انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی-تهران-2731 31-خطیب،محمد علی-"اقتصاد توسعه"-انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران-چاپ اول-تهران -1731 41-رزاقی،ابراهیم-"اقتصاد ایران"-تهرانی-نشرنی-7631 51-سازمان برنامه و بودجه-اولین گزارش ملی توسعهء انسانی جمهوری اسلامی ایران-8731 61-سالاری نژاد،محمود-"سیستمهای سرمایهگذار و استراتژی انتقال فناوری در کشورهای در حال توسعه"- "مجله صنعت سنگین"-شمار یک-6731 71-شهیدی،محمد نقی-"انتقال فناوری و صنعتی کردن کشورهای در حال توسعه"-انتشارات دانشگاه تهران-2731 81-عابدی،زهرا و عابدی،خسرو-بررسی تحو لات صنعتی-فناورانه کشور در سالهای 27-7231-وزارت امور اقتصادی و دارایی-معاونت امور اقتصادی 91-عباسپور،مجید-فناوری جهان امروز-تهران-6631 02-فصلنامه"سیاست علمی و پژوهشی رهیافت"-شماره 42-بهار و تابستان 0831 12-کاتوزیان،محمد علی-"آدام اسمیت و ثروت ملل"-شرک سهامی کتابهای جیبی-چاپ اول-تهران- 8531-صص 99-29 22-کاتوزیان،محمد علی-"اقتصاد سیاسی ایران"-ترجمه محد رضا نفیسی و کامبیز عزیزی-انتشارات پاپیروس تهران-جلد دوم-8631 32-"گزارش اقتصادی و تزار سالانه"-بانک مرکزی ایران-شماره 42-0631 42-مارتین هایدگر-"فلسفهء فناوری"-ترجمهء شاپور اعتماد-نشر مرکز 52-ماهنامهء "علمی-آموزشی تدبیر"-سازمان مدیریت صنعتی-سال یازدهم-شماره 801-آذر 9731 و شماره 411-سال دوم-مرداد 520831- 62-متوسلی،محمود-توسعهء اقتصادی ژاپن با تأکید بر آموزش نیروی انسانی-مؤسسه مطالعات و پژهشهای بازرگانی-تهران-4731 72-مجلهء"اقتصادی سیاسی،اقتصادی"شماره 661-561-خرداد و تیرماه 0831 82-مجلهء"اقتصادی و اجتماعی گمرک ایران"-شماره 9-مرداد 6731 92-مجلهء"صنعت و توسعه"-سال ششم-شماره 03-فروردین و اردیبهشت 9731 03-مجله"وب"-ماهنامهء آموزشی،پژوهشی و اطلاعرسانی مجتمع فنی تهران-سال اول-شماره 5-آبان 9731-صص 11-7 13-مجموعه پژوهشهای بانک مرکزی-سرمایهگذاران مستقیم خارجی-شماره 31 23-مجموعه مقالات ارائهشده در اولین سمینار علمفناوری و توسعه-سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران-فروردین 6631 33-مجموعه مقالات دومین سمینار علم و فناوری و توسعه-دانشگاه صنعتی امیر کبیر-تهران-2731 43-مرکز آمار ایران-آمارهای سالانه صنایع بزرگ-06-2531 53-مرکز آمار ایران-سانامه آماری 9731 63-مرکز آمار ایران-نتایج آمارگیری از فعالیتهای تحقیق و توسعهء کشور-8731 73-مهدوی،محمد نقی-استراتژیهای انتقال فناوری-پژوهشکده مطالعات و تحقیقات فناوری-تهران- 2731 83-مهدیان،حمید-انتخابها و استراتژیهای فناوری برای کشورهای در حال توسعه-3731 93-مهدوی،محمد نقی-عوامل مؤثر در توسعهء فناوری-پژوهشکده مطالعات و تحقیقات فناوری-تهران- 2731 04-مهدوی،محمد نقی-منابع انسانی فناوری-پژوهشکدهء مطالعات و تحقیقات فناوری-تهران-2731 14-مهدوی،محمد نقی-نیازهای اطلاعاتی فناوری-پژوهشکدهء مطالعات و تحقیقات فناوری-تهران- 2731 24-نواز شریف-مدیریت انتقال فناوری و توسعه-ترجمه رشید اصلانی-سازمان برنامه و بودجه-7631 Applied Economic Letters,Nolume 8,No 7,Juoly 2001,PP 95-98."