خلاصة:
یکی از بلایای طبیعی که هرساله موجب خسارتهای زیادی در نواحی خشک و بیابانی جهان از جمله ایران و منطقه یزد میشود،بادهای شدید و طوفانها است.به سبب موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی، این منطقه همواره در معرض بادهای شدید و طوفانهای گرد و خاک قرار دارد.از این جهت شناخت رژیم بادهای شدید و طوفانهای منطقه یزد به منظور کاهش آثار مخرب این پدیده به ویژه در امر تثبیت ماسههای روان،ضروری است.این تحقیق با استفاده از دادههای دید افقی،سرعت و جهت باد،رطوبت نسبی،دما،فشار،ابر و پدیده گرد و خاک ایستگاههای سینوپتیک یزد و کرمان،دادههای جو بالای این ایستگاهها و نقشههای سینوپتیک در طی دوره آماری سالهای 1362-1382 انجام شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که بیش از 77 درصد بادهای شدید منطقه از سمت 250 تا 330 درجه وزیده و سرعت آن بین 15-29 متر بر ثانیه در نوسان است.این بادهای شدید در ساعتهای بعدازظهر میوزند.وزش بادهای غالب از سمت شمال غرب و غرب است.بیش از 50 درصد از بادهای شدید و طوفانهای منطقه در ماههای اردیبهشت و فروردین رخ میدهند.در ابتدای دوره گرم سال و انتقال فصل، ناپایداریهای جوی و طوفانهای گرد و خاک در منطقه افزایش پیدا میکند.علت اصلی این پدیده وزش بادهای شدیدی است که به دنبال تغییرات سریع فشار و دمای هوا در این موقع از سال رخ میدهد.عبور یک سامانه کمفشار با جبهه سرد و خشک از سمت غرب-شمال غرب همراه با وجود ناوه در ترازهای 850 و 500 هکتوپاسکال و ناپایداریهای محلی،مهمترین علل بروز این بادهای شدید در منطقه است.
ملخص الجهاز:
"جدول 1 دادههای اقلیمی در دورههای انتخابی نمونه بادهای شدید و طوفانهای گرد و خاک در ایستگاه سینوپتیک یزد در طول دوره آماری مورد نظر[41] (به تصویر صفحه مراجعه شود) ادامه جدول 1 3-نتایج 3-1-بررسی وضعیت بادهای سطح زمین در منطقه اقلیمشناسان و هواشناسان برای نشان دادن جهت و سرعت باد از گلباد استفاده میکنند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به نقشه سینوپتیکی سطح زمین ساعت 3 و 03 دقیقه به وقت محلی در روز 7 خرداد 2831 چنین استنباط میشود که سه سامانه کمفشار به تدریج از جنوب غرب، جنوب(0001 هکتوپاسکال)و غرب(5001 هکتوپاسکال)به سوی مرکز ایران انتقال پیدا می کنند(شکل 4)و اختلاف فشار بین مرکز و نواحی غربی ایران حدود 5 هکتوپاسکال است.
3-4-3-بررسی و تحلیل طوفان 71 اردیبهشت 8631 در این روز،منطقه یزد به علت عبور یک ناوه و سامانه ناپایدار تحت تأثیر طوفان ماسه و گرد و خاک به طوری که در ساعت 51 و 03 دقیقه به وقت محلی این روز بیشترین سرعت باد از سمت 033 درجه به بیش از 32 متر بر ثانیه گزارش شد و دید افقی به کمتر از 001 متر رسید.
5-تحلیل شدیدترین بادها در دورههای انتخابی نمونه نشان میدهد که بادهای شدید و طوفانهای 8 خرداد سال 2831 و 71 اردیبهشت 8631 به سبب ناپایداری محلی درون یک سامانه کمفشار،ایجاد ابرهای کومهای،گرادیان دما،وجود ناوهای کمعمق ولی با حرکت سریع که سبب فرارفت هوای سرد و بادهای شدید در سطح زمین شده،بوده است و با توجه به جهت باد که بین 082 تا 033 درجه در نوسان بوده،نشان از عبور یک جبهه سرد و خشک از سمت غرب-شمال غرب در منطقه بوده است."