ملخص الجهاز:
"معرفت فلاحت *رقیه فراهانیفرد کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی (به تصویر صفحه مراجعه شود) *معرفت فلاحت(دوازده باب کشاورزی) *عبد العلی بیرجندی *به کوشش:ایرج افشار *تهران،مرکز پژوهشی میراث مکتوب،چاپ اول 7831،تعداد صفحات:332 ایرانیان در قرون گذشتهی تاریخی،تمدن را برپایهی کشاورزی بنیان نهادند، آنان نخستین اقوامی هستند که به کشت و زرع پرداختند و زراعت و دامداری از مهمترین فعالیتهایشان بوده است.
ارشاد الزراعه توسط قاسم بن یوسف ابونصری هروی معروف به فاضل هروی در هرات نوشته شده است که سال تألیف آن 129 هجری است،3در این کتاب بیشتر به رفع مشکلات کشاورزی در شهر هرات توجه دارد،و اوضاع سیاسی و اقتصادی شرق خراسان را در پایان سده نهم/ پانزدهم و آغاز سدهی دهم/شانزدهم بیان میکند و با شناسایی محیط عصر خود،نقش این اثر را در اقتصاد سیاسی در آغاز عصر صفوی معین میکند، لمبتون این کتاب را مهمترین اثر کشاورزی در سدههای میانه میداند که به فارسی نوشته شده است.
4 اما معرفت فلاحت(دوازده باب کشاورزی)که قبلا به آن اشاره شد،کتاب دیگری است که تألیف آن توسط نظام الدین عبد العلی بن محمد بن حسین بیرجندی در قرن دهم هجری انجام شده است.
51چنانکه مصحح گرامی آقای ایرج افشار نیز اشاره داشته،از تقسیم این کتاب به دوازده باب با توجه به اینکه ورزنامه نیز دوازده جزو است و نزدیکی و مشابه بودن مطالب و موضوعات هر دو متن،چنین استنباط میشود که نویسنده با استفادهی کامل از ورزنامه و خلاصه کردن آن و نگارش جدید و به کار بردن لغات تازی به جای واژهی کهن پارسی و حذف قسمتهایی چون نظریات دانشمندان یونان و روم دربارهی کشاورزی و یا بعضی از موضوعات چون تهیهی شراب تألیفی جدید ارائه داده است."