خلاصة:
قرآن کریم در بسیاری از آیات خود موضوع«اصلاح»و«افساد»و جریانهایی که منجر به پیدایش صلاح و فساد افراد و جوامع میگردد را مورد توجه قرار داده است.همچنین چهرهء مفسدان و مصلحان واقعی را در قالب تصویرهای گویایی به نمایش گذارده است. در آموزههای قرآنی از سویی علل و عواملی را که باعث پیدایش و گسترش فساد و تباهی در جوامع میگردد،مورد اشاره قرار گرفته و از سوی دیگر از روشها و راهکارهای گوناگونی سخن به میان آمده است که زمینههای لازم را برای سالمسازی محیط از مفاسد اخلاقی و اجتماعی فراهم میآورند. در این نوشتار ضمن پرداختن به مفهوم اصلاح و افساد و ضرورت اصلاحات، روشهای اصلاح و مبارزه با مفاسد به طور اختصار مورد بررسی قرار گرفته است.
ملخص الجهاز:
"به همین جهت است که در اسلام و آموزههای دینی به اصلاح محیط اجتماعی اهتمام زیادی شده است،و باز به همین جهت است که سیاسیتهایی که میخواهند اندیشههای متعالی را د رمردم بکشند،زمینههای فساد اخلاقی وعملی آنها را فراهم میکنند و برای فراهم کردن این زمینه،محیط اجتماعی را با وسایلی که در اختیار دارند،فاسد مینمایند (مطهری،6731،صص 071 و 171) در جامعهای که وسایل نشر فرهنگ و تبلیغ در اختیار فاسدان و مفسدان است،چه کسی میتواند اصول صحیح تعلیم و تربیت را پیاده کند و ملکات اخلاقی است(مانند جامعهء جاهلی گذشته و قرن جاهلی امروز)چگونه میتوان انتظار داشت در چنین باتلاق متعفنی،گل اخلاق فاضله بوید و انسانها در میر تزکیه قرار گیرند.
روشهای اصلاح و مبارزه با مفاسد بدون تردید هر گونه اصلاح و ایجاد دگرگونی بنیادین در نظام اعتقادی،فکری، اقتصادی و اجتماعی یک جامعه،خصوصا تغییر ارزشهای مادی و شرکآلود آن ره ارزشهای معنوی و انسانی-به ویژه در آنجا که فرهنگ و ارزشها باورهای اعتقادی مردم به تدریج و در طی سالها و قرون متمادی،در پی سیاستهای شوم و شیطانی پادشاهان و طواغیت از مسیر اصلی خود منحرف شده و رذایل و زشتیها و پلشتیهای فراوانی در خلال این دورانهای سیاه و ننگین در اعماق وجود مردم رسوخ کرده و با روح و فکر آنها پیوند خورده و جزو بافت شخصیتی آنها گردیده-کاری است به غایت دشوار و بسیار ظریف و پیچیده،که نیازمندطرح و برنامهای منسجم و خبرویت و آشنایی کامل با روشها و ابزارهایی است که راه نیل به هدف را هموار میسازد."