خلاصة:
مقاله حاضر به این سوال پاسخ می دهد که چرا با وجود مزیت های غذایی ماهی نسبت به سایرگوشت ها، مصرف ماهی در میان خانوارهای ایرانی پایین است؟ مطالعه رفتار مصرف ماهی بر روی 758 خانوار نمونه ساکن در شهر مشهد که به روشی کاملا تصادفی انتخاب شده اند نشان می دهد: اولا سرانه ماهیانه مصرف ماهی در خانوارهای ساکن مشهد، بسیار پایین (130 گرم در ماه) است و درصد قابل توجهی از خانوارها (51.4 درصد) نیز ماهی مصرف نمی کنند. ثانیا شش عامل مهمی که به صورت ترکیبی و هم زمان 33.4 درصد از تغییرات مصرف سرانه ماهی در خانوار را توضیح می دهند، به ترتیب میزان تاثیرگذاری عبارت اند از متغیرهای آگاهی مصرفی (320/)، برخورداری از امکانات مصرفی (188/)، عادت مصرفی (154/)، ارزیابی فایده مصرف (145/)، پاداش اجتماعی مصرف (128/) و فشار هنجاری مصرف (09/). ثالثا بین هریک از متغیرهای مذکور و رفتار مصرف ماهی در خانوار، رابطه تلازمی وجود دارد، به گونه ای که وقتی تاثیر سایر متغیرهای مورد بررسی بر روابط یکایک آن ها بر مصرف سرانه ماهی، کنترل می گردد، همبستگی آماری آن ها کاملا معنادار باقی می ماند.
ملخص الجهاز:
"تحلیل جامعهشناختی رفتار مصرف ماهی در شهر مشهد علی یوسفی*محمدتقی شریعتی*(تاریخ دریافت:87/11/23،تاریخ تصویب:88/7/8) کیده {IBمقاله حاضر به این سؤال پاسخ میدهد که چرا با وجود مزیتهای غذایی ماهی نسبت بهسایر گوشتها،مصرف ماهی در میان خانوارهای ایرانی پایین است؟مطالعه رفتار مصرف ماهی برروی 758 خانوار نمونه ساکن در شهر مشهد که به روشی کاملا تصادفی انتخاب شدهاند نشانمیدهد:اولا سرانه ماهیانه مصرف ماهی در خانوارهای ساکن مشهد،بسیار پایین(130 گرم درماه)است و درصد قابل توجهی از خانوارها(51/4 درصد)نیز ماهی مصرف نمیکنند.
عوامل کنشی تأثیرگذار بر مصرف ماهی شامل 6 متغیر"ارزیابی فایده مصرف،فشارهنجاری یا اجتماعی مصرف،پاداش اجتماعی مصرف،آگاهی مصرفی،عادت مصرفماهی و امکانات مصرفی"به صورت ترکیبی و همزمان تأثیر کاملا معناداری(معناداریبرابر صفر)بر تغییرات مصرف سرانه ماهی در خانوار دارند و 33/4 درصد از تغییراتمصرف سرانه ماهی ناشی از تأثیر همزمان این عوامل است.
اما از مهمترین متغیرها و عوامل کنشی که رفتار مصرف را تحت تأثیر قرار میدهندسه متغیر نزدیک به رفتار مصرف شامل"ارزیابی فایده مصرف،فشار هنجاری یا اجتماعیمصرف،پاداش اجتماعی مصرف"و همچنین یک بسته ترکیبی از متغیرهای تسهیل کنندهشامل سه متغیر"آگاهی مصرفی(آشنایی با شیوههای طبخ)،عادت مصرف ماهی(تجربهزندگی در مناطق ساحلی کشور)و امکانات مصرفی(برخورداری از امکانات نگهداری وطبخ ماهی)"است.
سه نتیجه عمده مذکور به روشنی نشان میدهد در تعلیل(چرایی)پایین بودن مصرفسرانه ماهی خانوار،علاوه بر ملاحظه متغیرهای ساختاری مصرف ماهی که خود موضوعمقاله جداگانهای است،میبایست عوامل کنشی مصرف ماهی شامل شش عامل موردبررسی مقاله حاضر به ترتیب اثرگذاری آنها بر رفتار مصرف ماهی(آگاهی مصرفی،برخورداری از امکانات مصرفی،عادت مصرفی،ارزیابی فایده مصرف،پاداش اجتماعیمصرف و فشار هنجاری مصرف)و با منظور کردن سازوکار اثرگذاری آنها،به درستی موردملاحظه قرار دارد."