خلاصة:
حدیث غدیر از نظر سند متواتر، مذکور در منابع روایی فریقین و از نظر دلالی نیز دلالت روشنی بر این موضوع دارد. مخالفان امامت از راههای گوناگون سعی کردند تا حادثه غدیر به فراموشی سپرده شود؛ ولی امام علی(، فرزندان معصومش و اصحاب رسول خدا( در مواقع مختلف به حادثه غدیر استناد میکردند.جمعآوری این استنادات در چارچوب مراجعه به منابع اصیل و متعدد فریقین تا محدوده زمانی امام باقر(، محور بحث این مقاله میباشد.از این موارد میتوان به استناد امام علی( به حدیث غدیر در زمان خلفای سهگانه، خلافت ظاهری خودشان در روز «رحبه و رکبان»، به احتجاجات ائمه( و نیز اصحاب رسول خدا( اشاره کرد.
ملخص الجهاز:
"پس از سه روز که نزدیک بود عثمان به عنوان خلیفه انتخاب شود، امام علی( در آن مجلس برخاستند و خطاب به حضار از برتری خودشان نسبت به دیگران در جملاتی فرمودند: آیا در میان شما به غیر از من کسی هست که رسول خدا او را به امر خداوند به جانشینی خودش منصوب کرده باشد؟ سپس اشاره به کلام حضرت رسول( نمودند: «من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه فلیبلغ الشاهد الغائب».
ابنحجر عسقلانی از ابوموسی نقل میکند که ایشان این روایت را ابوالعباسبن عقده در کتاب الموالات از طریق علیبن حسن عبدی از سعد (اسکاف)، از اصبغبن نباته اینگونه بیان کرده است: امام علی( مردم را در «رحبه» سوگند داد و از آنها پرسید: هرکس کلام رسول خدا( را در روز غدیر خم شنیده، برخیزد؛ پس نزدیک به هفده نفر از جمله ابوایوب و ابوزینببن عرف برخاستند و گفتند: ما شهادت میدهیم که شنیدیم رسول خدا( در روز غدیر خم در حالی که دست تو را گرفته و بلند کرده بود، فرمود: آیا گواه نیستید که (اوامر خدا را) رسانیدم؟ گفتند: گواهیم؛ سپس فرمود: «فمن کنت مولاه فعلی مولاه» (ابنحجر عسقلانی، 1328: 4، 276)."