خلاصة:
این پژوهش، با هدف بررسی وضع موجود علوم تربیتی، و ارائة نمایی از وضع مطلوب و جهتگیری ایدهآل و آرمانی مطالعات تربیتی صورت گرفته است. روش تحقیق توصیفیـ تحلیلی است. برای تبیین وضعیت موجود، در باب ماهیت و نیز وحدت یا تکثر علوم تربیتی و استقلال علمی آن، دو نظریه ترکیب اتحادی و انضمامی مطرح شده است. با ارائه شواهدی، دیدگاه هویت واحد علوم تربیتی و ترکیب اتحادی، ترجیح داده شد. اما از آنجایی که دیدگاه اتحادی نیز با کاستیهایی روبروست، با تعمیق نظرگاه ترکیب اتحادی، پیشنهاد تأسیس دانش تربیت مطرح گردید. برای تئوری سازی این ایده، زوایا و مقتضیات این اندیشه، تبیین شد. «دانش تربیت» این پیشنهاد دارای نگاه جامع به همه ابعاد تربیت است و در پژوهشهای تربیتی از روشهای چندگانه بهره میبرند در عین استدلال از دانشهای میان رشتهای موسوم به «علوم تربیتی»، تعامل خود را با یافتههای مطالعاتی آنان حفظ میکند و خود نیز مولد گرایشهای تخصصی خواهد بود.
ملخص الجهاز:
"98 باید توجه داشت که تولد گرایشهای نو از دیگر دانشها و تمرکز بر حوزه تعلیم و تربیت، و پرشمار شدن شاخههای علوم تربیتی، 99 در عین اینکه دامنه تحقیق در جنبههای مختلف آموزش و پرورش را وسعت بخشیده و موجب پدید آمدن دیدگاههای تازهای شده و فهم امور مربوط را عمیقتر ساخته است، نتایج منفیای را نیز به همراه داشته است.
برخی بر این ایده تأکید میورزند که دانش آموزش و پرورش، یا علوم تربیتی عبارت است از: «مجموعهای از رشتههای علمی به هم پیوسته 104 در حوزة علوم انسانی و علوم اجتماعی با هویت مستقل، که در راستای شناخت و هدایت فرآیند تربیت، مطالعه منظم، تخصصی و نظری همه جنبههای تربیت را با استفاده از دستاوردهای سایر دانشها، با رعایت حیثیت تربیتی بحث و موضوع، بر عهده دارند.
از سوی دیگر، تفاوت رشته اقتصاد آموزش و پرورش، که در شمار علوم تربیتی واقع شده، با همین رشته و به همین نام، در فهرست انشعابات دانش تربیت چیست؟ در پاسخ، تفاوت این سه سطح، و داد و ستد میان آنها، در چند محور به موضوع، محمول، هدف و روش این سه سطح اشاراه میشود: موضوع دانش تربیت، مانند مجموعه علوم تربیتی، فرایند تعلیم و تربیت است.
این مشخصهها عبارتند از: نگاه جامع و فراگیر به همه ابعاد فرایند تربیت و نظرداشت پیچیدگیها و چندوجهی بودن مسائل تربیتی؛ نگاه چندروشی و عبور کردن از حصار تک روشی در پژوهشهای تربیتی؛ کسر و انکسار نتایج مطالعات تربیتی و ارائه تبیین و تجویزی همه جانبهنگر از مسائل تربیتی؛ استقلال از دانشهای میانرشتهای موسوم به «مجموعه علوم تربیتی»، در عین حفظ ارتباط و داد و ستد یافتههای مطالعاتی با آنها؛ موضوع این دانش عبارت است: از: «مطلق تربیت» نه «تربیت مقید» و..."