خلاصة:
ساختارمندی درونی آیات قرآن که یکی از چهار وجه ساختارمندی درونی قرآن به شمار می رود، از ارکان باورمندی به برخورداری قرآن از حقیقتی فراتر از ظاهر آن به شمار می رود که افزون بر تاثیرگذاری بر اثبات اعجاز قرآن و نقد شبهات برخی از خاورشناسان مبنی بر گسست آیات، در نوع تعامل با آیات در فرایند تفسیر نقش آفرینی می کند. از این رو مبحث «مناسبت میان آیات» در علوم قرآنی و تفسیر به ویژه در دوران معاصر مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله ضمن بررسی مفهوم و اقسام ساختارمندی قرآن و تبیین دستاوردهای آن، دیدگاه شماری از صاحب نظران در این زمینه را مورد بررسی قرار داده و به صورت میدانی وجود ساختارمندی میان شش آیه را مورد واکاوی قرار داده است.
ملخص الجهاز:
"4. در نقد شبهات خاورشناسان؛زیرا برخی از خاورشناسان بدون امعان توجه به اسرار بیان قرآن،این کتاب آسمانی را کتابی سست و گسستنما معرفی کردهاند که به هر مناسبت از شاخهای به شاخۀ دیگر میپرد!افزون بر صاحبنظران علوم قرآنی،شماری محدود از مفسران نیز در مرحلۀ تفسیر آیات گاه به تبیین چگونگی ارتباط میان آیات پرداخته و گاه در برخورد با آیاتی که ظاهر آنها گسست را تداعی میکند،کوشیدهاند از ارتباط و پیوند معنایی میان آیات دفاع نمایند که این امر خود از پیشانگارۀ آنان مبنی بر برخورداری قرآن از ساختاری روشمند حکایت دارد.
پرسش اساسی دربارۀ این چهار گونه چینش آن است که آیا آنها به دستور الهی و با نظارت رسول اکرم صلی الله علیه و اله و در حیات ایشان انجام گرفت یا آنکه همۀ مراحل آن یا بخشی از آن پس از حیات آن حضرت و با دخالت و اجتهاد صحابه انجام گرفته است؟ البته مراجعه به دیدگاه صاحبنظران در این زمینه نشان میدهد که بیشترین اختلاف آنها دربارۀ چینش سورههاست و قریب به اتفاق آنان دو گونۀ اول و دوم یعنی چینش درونی و بیرونی آیات را وحیانی میدانند.
علامه طباطبایی دربارۀ اینکه چرا آیة الکرسی برترین آیۀ قرآن دانسته شده چنین آورده است: این امر تنها به خاطر شرافت،دقت و لطافت معانیای است که در این آیه آمده است و آن توحید نابی است که در فقره{/الله لا أله ألا هو/}انعکاس یافته و نیز معنای قیومیت مطلق است که تمام اسامی حسنای الهی به استثنای اسامی ذات به آن بازگشت دارند(همان:238/2)."