خلاصة:
دربارة ریتم شبانه روزی اکسیدان ها و آنتی اکسیدان ها، تحقیقات زیادی انجام نشده است و نتایج تحقیقات موجود در این زمینه نیز متناقض است . ازاین رو هدف از این تحقیق ، بررسی تغییرات شبانه روزی MDA،PC و SOD در مردان جوان غیرورزشکار است . روش تحقیق از نوع نیمه تجربی بود. به همین منظور، ١٠ دانشجوی فعال غیرورزشکار با میانگین سنی ٢/٥٧± ٢٣/٢ سال ، قد: ٦/٣٥±١٧٤/٥ سانتی متر، وزن : ٤/٥±٦٥/٩ کیلوگرم از میان دانشجویان فعال و غیرورزشکار دانشگاه تبریز به صورت داوطلبانه انتخاب شدند و به مدت دو هفته برنامة خواب - بیداری ، غذایی و فعالیت بدنی را براساس برنامة ارائه شده دنبال کردند. روز قبل از نمونه گیری همة آزمودنی ها در آزمایشگاه حاضر شدند و شب را در شرایط تحت کنترل محقق سپری کردند. برنامة غذایی و خواب - بیداری آنها قبل و در حین اجرای تحقیق به مدت ٤٨ ساعت توسط محقق کنترل شد. آزمودنی ها صبح ساعت ٨ از خواب بیدار می شدند و ساعت ١٢ شب می خوابیدند و روزانه سه وعدة غذایی اصلی یکسان را در ساعت ٨:١٥ صبح ، ١٣:٣٠ ظهر و ٢١:٣٠ شب می خوردند. نمونه گیری از آزمودنی ها از ساعت ١٢ به مدت ٢٤ ساعت در فواصل زمانی ٤ ساعته (در ٦ زمان مختلف ) به مقدار ٤ سی سی از ورید بازویی گرفته شد و برای بررسی مقادیر MDA،PC و SOD به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج تحلیل آماری با آنالیز واریانس با اندازه گیری های مکرر ریتم شبانه روزی معناداری را در عامل MDA نشان داد (٠٠١٤=P). اما در دو عامل PC (٠٨٠٨=P) و SOD (٠٠٨٩=P) تغییرات معناداری مشاهده نشد، ولی در مقایسه زوج ها در عامل SOD بین برخی ساعات شبانه روز تفاوت معناداری مشاهده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد ارگانیسم در اوایل صبح بیشتر در معرض استرس اکسایشی قرار می گیرد. در نتیجه اجرای هرگونه فعالیت استرسی در زمان صبح باید با دقت صورت گیرد.
ملخص الجهاز:
در ٦ نمونه گیری خونی که در فواصل ٤ ساعته از ١٢ ظهر تا ٨ صبح روز بعد انجام گرفت ، نوسانات ٣ TBARS و تیول های پلاسمایی (گلوتاتیون ) و SOD با حضور رادیکال های آزاد گزارش شدند و TBARS و تیول های پلاسمایی ریتم شبانه روزی معناداری داشتند و هر دو در ساعت ١٦ مقادیر اوج و در ساعت ٤ کمترین مقادیر را داشتند (٢).
والنسیا٤ و همکاران (٢٠٠١) نیز تغییرات گلوتاتیون (GSH) خون سه آزمودنی سالم با میانگین سنی ٤٠ سال را در تناوب های ٤ ساعته از ساعت ١ صبح در یک شبانه روز بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که مقادیر GSH در مراحل مختلف اندازه گیری تفاوت داشت و دو مقادیر اوج (بزرگ تر در ساعت ٩ و کوچک تر 1 .
ازاین رو هدف از این تحقیق بررسی تغییرات شبانه روزی برخی اکسیدان ها (MDA و PC) و آنتی اکسیدان ها (SOD) در مردان جوان غیرورزشکار است .
یافته های تحقیق حاضر نشان داد دامنة تغییرات شبانه روزی در عامل MDA بیشتر بوده و تفاوت بین مقادیر MDA در زمان های مختلف شبانه روز معنادار است .
این مسئله می تواند افزایش مقادیر اکسیدانی MDA و PC را در اوقات عصر که در تحقیق حاضر نیز مشاهده شد و کاهش مقادیر اکسیدانی را در ساعت ٤ صبح که دمای بدن در حداقل مقدار است ، توجیه کند.
"Circadian rhythms, oxidative stress, and antioxidative defense mechanisms".
"Does melatonin play a role in aging processes?" Journal of Physiology and Phamacology, 58(6):PP: 105-113.
The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 71: PP:492-496.