خلاصة:
رزق به معنای عطای خداوند و انعام و بخشش ویژه ایست که به مقتضای حال طرف مقابل و به منظور ادامه حیات وی پیوسته و جاری است. این واژه همراه با مشتقاتش 123بار در قرآن به کار رفته است. در این نوشتار پس از تبیین مفهوم واژه رزق، دیدگاه قرآن درباره رزق معنوی و انواع مصادیق آن بررسی و تبیین گردیده و از تامل در آیات قرآن چنین دریافت شده که از تعداد استعمال 123مورد واژه رزق، 10 مورد آن از مصادیق رزق معنوی و بقیه در مفهوم رزق مادی بشمار آمده است
ملخص الجهاز:
"ولی برای اینکه کسانی خیال نکنند، پذیرش توبه و یا وسعت رحمت پروردگار و عمومیت آن، بیقید و شرط و بدون حساب و کتاب است، در پایان آیه اضافه میکند” من بزودی رحمتم را برای کسانی که سه کار را انجام می دهند مینویسم، آنها که تقوا پیشه میکنند، و آنها که زکات میپردازند، و آنها که به آیات ما ایمان میآورند (فسأکتبها للذین یتقون و یؤتون الزکاة و الذین هم بآیاتنا یؤمنون)”(مکارم شیرازی،1374، ج6، ص: 394-393) شبیه این درخواست در قرآن از زبان دیگر پیامبران و مومنین نیز بیان گردیده: حضرت ابراهیم(ع): («ربنا اغفر لی و لوالدی و للمؤمنین یوم یقوم الحساب» (ابراهیم/41) حضرت سلیمان(ع): («قال رب اغفر لی و هب لی ملکا لا ینبغی لأحد من بعدی إنک أنت الوهاب» (ص/35) حضرت محمد(ص): («و قل رب اغفر و ارحم و أنت خیر الراحمین» (مومنون/118) حضرت نوح(ع): («رب اغفر لی و لوالدی و لمن دخل بیتی مؤمنا و للمؤمنین و المؤمنات و لا تزد الظالمین إلا تبارا»(نوح/28) مومنین: («و الذین جاؤا من بعدهم یقولون ربنا اغفر لنا و لإخواننا الذین سبقونا بالإیمان و لا تجعل فی قلوبنا غلا للذین آمنوا ربنا إنک رؤف رحیم» (حشر/10) («یا أیها الذین آمنوا توبوا إلی الله توبة نصوحا عسی ربکم أن یکفر عنکم سیئاتکم و یدخلکم جنات تجری من تحتها الأنهار یوم لا یخزی الله النبی و الذین آمنوا معه نورهم یسعی بین أیدیهم و بأیمانهم یقولون ربنا أتمم لنا نورنا و اغفر لنا إنک علی کل شیء قدیر» (تحریم/8) مغفرت الهی گاهی درخواست مستقیم خود انسان از خداوند نیست بلکه به واسطه کاری است که انسان انجام داده و بدین دلیل مستوجب عفو و مغفرت الهی قرار گرفته است."