خلاصة:
ﺷﻴﻮه ﻣﺮﺳﻮم ﺳﺎﺧﺖ واژﮔﺎن ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ، ﺗﺮﻛﻴـﺐﺳـﺎزی از ﭘﺎﻳـﻪ واژهﻫـﺎ ﻳـﺎ ﺗﻜﻮاژهﻫﺎی آزاد ﻓﻌﻠﻲ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻓﻌﻠﻲ اﺳﺖ. ﺗﻤﺎم ﻣﻘﻮﻟﻪﻫﺎی ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪ زﺑـﺎن ﻓﺎرﺳـﻲ ﻇﺮﻓﻴـﺖ ﺗﺮﻛﻴﺐﺳﺎزی ﻓﺮاواﻧﻲ دارﻧﺪ. درﺑﺎرة ﺗﺮﻛﻴﺐﺳﺎزی ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻘﻮﻟﻪﻫﺎی زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻓﻌﻞ و اﺳﻢ و ﺻﻔﺖ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷـﺪه ؛ اﻣـﺎ درﺑـﺎرة دﻳﮕـﺮ ﻣﻘﻮﻟـﻪﻫـﺎ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﻤﺘﺮی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﻲ واژهﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ از ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﺿـﻤﻴﺮ، ﺣـﺮف، 751 ﺷﺒﻪﺟﻤﻠﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﺑﺮﺧﻮرداری از اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺤﻘﻴﻖ، اﻣﻜﺎن ﺗﺮﻛﻴﺐﺳـﺎزی اﻳﻦ ﻣﻘﻮﻟﻪﻫﺎی زﺑﺎن را ﻧﻴﺰ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزد. اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ﺿﻤﺎﻳﺮ زﺑـﺎنﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره 52، ﭘﺎﻳﻴﺰ 8831 ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺮﻛﻴﺐﺳﺎزی ﺿﻤﺎﻳﺮ اﺷﺎره در زﺑـﺎن ﻓﺎرﺳـﻲ ﺑﭙـﺮدازد و ﺑـﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻧﺜﺮ ﻓﺎرﺳﻲ اﻣﺮوز، ﻧﻮع و ﻧﻘﺶ آﻧﻬﺎ را ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ.
ملخص الجهاز:
" ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﺣﺬف اﻳﻦ و آن در ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﻬﺎ درﺑﺎره ﺿﻤﻴﺮ اﺷﺎره ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ اﺳﻢ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ ﺑﺎ ﮔﺮوه اﺳﻤﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان واﺑﺴﺘﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛـﻪ ﺣﺬف »اﻳﻦ« و »آن« در ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ.
ﻇﺮﻓﻴﺖﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺿﻤﺎﻳﺮ اﺷﺎره و ﻧﻘﺶآﻧﻬﺎ در زﺑﺎنﻓﺎرﺳﻲ اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﻬﺎ در ﻧﻘﺶ ﻗﻴﺪ ﻣﻘﺪار ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود: - اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺣﺴﺎماﻟﺪﻳﻦ را ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻧﻮر ﺷﻤﺲ و ﻣﺜﻞ ﺧﻮد ﺷـﻤﺲ ﻣﻈﻬـﺮ ﺣﻖ ﻣﻲدﻳﺪه اﺳﺖ )ﺳﺮﻧﻲ، 62(.
761 ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺣﺮف اﺿﺎﻓﻪ + ﺿﻤﻴﺮ اﺷﺎره ﻣﺮﻛﺐ ﻣﻜـﺎﻧﻲ + »ﻛـﻪ« ﻣﻔﻬـﻮم ﻋﻠـﺖ را ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻮر ﻧﺒﻮت ﺗﺠﺎﻧﺲ دارد و ﻣﺼﻄﻔﻲ زادهای ﻣﺤﺒﻮب اﺳﺖ ﺻﺪﻫﺎ ﮔﻠـﺰار ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎر52، ﭘﺎﻳﻴﺰ8831 ﻧﺴﻴﻢ آن در وﺟﻮد وی ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﻜﻔﺖ.
در اﻳﻦ ﺑﺎب/ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎر52، ﭘﺎﻳﻴﺰ8831 ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ در اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﮔﺸﺘﺎر ﺧﺮوج ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘـﻪ و ﺟﺎﺑـﻪﺟـﺎﻳﻲ در آن ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ ﺣﺮف اﺿﺎﻓﻪ ﻣﺮﻛﺐ »در ﺑﺎب« ﻳﺎ »درﺑـﺎره« از ﺟـﺎی ﺧـﻮد ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮده ﺑﻪ ﭘﺲ از ﺿﻤﻴﺮ اﺷﺎره اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ اﺻﻞ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮده اﺳـﺖ »در ﺑﺎب آن« ﻳﺎ »درﺑﺎره اﻳﻦ« ﻟﻴﻜﻦ در ﮔﺮﻓﺘﺎر و ﻧﻮﺷـﺘﺎر اﻏﻠـﺐ، ﺿـﻤﻴﺮ اﺷـﺎره در ﻣﻴـﺎن اﻳـﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ - اﻟﺒﺘﻪ در آن ﺑﺎره ﺟﺎی ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ← اﻟﺒﺘﻪ درﺑﺎره آن ﺟﺎی ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ."