خلاصة:
نهاد وقف و مجموعه موقوفات شهری نقش مهمی در شکل دهی به فضاهای شهرها داشتهاند از جمله در شهر آمل که از قدمت تاریخی بسیاری برخوردار است، وجود شماری مجموعههای مذهبی مانند امامزادهها این وضعیت به خوبی قابل مشاهده است. مجموعههای وقفی وابسته به هر یک از مشاهد، کارکردهای مختلفی برعهده داشتهاند. یکی از مهمترین آن موارد، تاثیری است که در شکل دهی و پایداری فضاهای شهر آمل برجای نهاده است. در این مقاله ضمن معرفی امامزاده های شهر آمل، به مطالعه موقعیت امامزاده ابراهیم در شهر آمل و ارتباط مجموعههای وقفی به آن در این رابطه میپردازیم. نتایج این بررسی نشان از آن دارد که چگونه شکلگیری و استقرار فضای کالبدی شهرهای کهن به شدت تحت تاثیر کانونهای موثری چون مشاهد بزرگان دینی قرار دارد.
ملخص الجهاز:
چکيده نهاد وقف و مجموعه موقوفات شهري نقش مهمي در شکل دهي به فضاهاي شهرها داشتهاند از جمله در شهر آمل که از قدمت تاريخي بسياري برخوردار است، وجود شماري مجموعههاي مذهبي مانند امامزادهها اين وضعيت به خوبي قابل مشاهده است.
مرور اجمالي تاريخ آمل حکايت از آن دارد که در ادوار مختلف تاريخ آن به طور پيوسته شخصيتهاي مذهبي معروف و مطرح در اين شهر حضور داشته و پس از درگذشتشان نيز توجه مردم به آنان ادامه داشته است.
مشاهد و مقابر بزرگان ديني شهر آمل و بسياري موقوفات مختص آن در توليد فضاي شهري به روال فوق نقش ايفا نمودهاند و در اين بررسي اين اهم مورد عنايت قرار دارد.
به نظر ميرسد مهمترين امامزاده هاي شهر در محلات بازار و محدوده ي آن واقع شده است که به طور معمول در کنار يک حسينيه يا مسجد قرار دارد.
ويژگيهاي اسناد وقفي امامزاده ابراهيم اطلاعات موجود در اين اسناد شامل شرحهايي در باب زندگي ابراهيم فرزند موسي بن جعفر عليه السلام است که به صورت دو رونوشت به شرح زير در اختيار است: رونوشت سال 1319 ش از رونوشت ديگري که از اصل تهيه شده است، ميباشد اين سندها تاکنون در آرشيو اداره اوقاف و امور خيريه ي شهرستان آمل به شماره ي 331 نگهداري ميشوند.
موارد مصرف: روشنايي و تعمير بقعه ي متبرکه با بررسي اسناد موقوفه ي امامزاده ابراهيم شهر آمل به نظر ميرسد بسياري از فضاهاي کالبدي شهر که با نهادهاي وقفي مرتبط هستند ازنظر تأمين اعتبارات عمراني و نوسازي خودکفايند و درآمدهاي مزبور از موقوفات آنها به دست ميآيد.