چکیده:
«عدم قابلیت استناد» یکی از وضعیت های اعمال حقوقی است. قدر مشترک همه اعمال غیرقابل استناد، «اعتبار» میان طرفین عمل حقوقی و «بی اعتباری» نسبت به تمام یا برخی از اشخاص ثالث است. در حقوق ایران، مصادیق پراکنده ای از این مفهوم به چشم می خورد. با وجود این، گاهی مرز «عدم قابلیت استناد» با دیگر مفاهیم مشابه در می آمیزد. مصادیق نیز گاهی از دیده ها پنهان مانده اند. از این ها گذشته، به تدوین «قاعده ای عمومی» نیاز است تا با بهره گیری از احکام پراکنده، راهنمای موارد مبهم باشد و در سکوت قانون به کار آید. عمده مشابهت ها، با «عدم نفوذ» و «بطلان نسبی» است. بیشترین مصداق ها نیز در سه شاخه حقوق مدنی و تجارت و مالکیت فکری قابل مشاهده اند. هم چنین، در زمینه «تاثیر انگیزه»، «گستره مفهوم شخص ثالث»، «نوع عمل حقوقی»، «تاثیر معاملات متعاقب»، «وضعی یا شخصی بودن»، «اثر قهقرایی»، می توان قواعدی عمومی پایه ریزی کرد. از آنجا که این مفهوم از حقوق فرانسه به حقوق ما راه پیدا کرده است، مطالعه کنونی جنبه تطبیقی با حقوق فرانسه دارد.
Unenforceability (Inopposabilité) is a double sanction. Because this sanction combines in the same time “validity” and “nullity”، validity between the parties and nullity to third parties. Our law obtains this sanction from French law. Thus for an exact study، referring to original law is inevitable. In Iranian law there are sporadic instances of unenforceability. But sometimes unenforceability is misdiagnosis with similar concepts، and its instances are neglected in the texts. Also we need general principles to use in ambiguous and silent cases. Generally unenforceability is misdiagnosis with “inefectivity” and “relative nullity”. Current instances are in three branches: civil law، commercial law، and intellectual property rights. Also in these grounds we can obtain general principles: “the motive role in unenforceability”، “third party’s concept”، “type of legal act”، “situation of subsequent legal acts”، “subjectivity or objectivity” and “retroactivity”.