چکیده:
فقهای اهل سنت معتقدند که زوجه همانند زوج از تمام ترکه ارث می¬برد، اما اکثر فقهای امامیه با استناد به روایات وارده از ائمه (ع) زوجه را از بعض ترکه محروم می¬دانند و از آنجا که اموالی که زوجه از آن محروم شده در این روایات متفاوت است، موجب پیدایش بیش از پنج نظریه گردیده است. بنابراین ذکر اختلاف مذکور و بیان شیوه¬های حل تعارض میان آنها ضروری است. روایات باب میراث زوجه به سه دسته¬ی مطلق، روایات دال بر محرومیت و روایات دال بر ارث از همه¬ی اموال تقسیم می¬شود. روایات مطلق از آنجا که در مقام بیان میزان سهمالارث زوجه بوده و توسط روایات دیگر تخصیص می¬خورند، نمی¬توانند بر ارث از تمام ترکه دلالت داشته باشند. همچنین با بررسی باب مرجحات مشاهده شد که روایات دال بر ارث از همه¬ی اموال را نمی¬توان تنها به جهت موافقت با کتاب بر دسته¬ی دیگر برتری داد و علاوه بر این توسط روایاتی که بر محرومیت دلالت دارد، تخصیص می¬خورد. در نتیجه از جمع میان روایات باب ارث زوجه این نتیجه حاصل می¬شود که زوجه¬ی صاحب فرزند، از تمام ترکه و فاقد فرزند، از اموال منقول و قیمت اموال غیر منقول ارث می¬برد
Sunni Jurists believe that wife inherits from all properties of her husband، but most of immamiya، resorting to Ahlolbeit Ahadiths deprive wife of part of property. Kind of this property is various in this Ahadiths، so there are more than 5 opinions in this subject and this causes that we focus on the methods of resolving conflict. Ahadiths about wife’s inheritance divided into 3 groups: absolute Ahadiths concentrate on the share of wife from estate; Ahadiths that express wife is deprive of some estate; and Ahadiths that express wife is inherited from all the estate. First group is allocated by other Ahadiths and cannot be signified that wife inherits from all the estates. Regarding to the preferences in conflict chapters. third groups cannot be preferred only because of accommodating with Quran، moreover this group is allocated by second group. As a result we can say that wife who has child is inherited from husband’s whole estates، and wife who has no child inherited from movable properties and the price of immovable properties.
خلاصه ماشینی:
"از نظر دلالت نیز شیخ مفید و عدهای دیگر معتقدند که زوجه فقط از عین و قیمت زمین خانه و اماکن مسکونی محروم است، ولی از قیمت ابزار و مصالح به کار رفته در آن و از عین سایر اراضی، مانند زمینهای کشاورزی و باغ محروم نخواهد بود و روایت مذکور به عنوان مستند آنها بیان شده است؛ به این دلیل که مراد از «رباع» در این روایت، خانه و مسکن است (شهید اول 1414: ج3، ص588؛ فاضل مقداد 1404: ص190؛ صافی گلپایگانی 1405: 43) و مابقی مطابق با عموم قرآن بر اصل خود باقی میماند (ابن فهد حلی 1407: ج4، ص404).
آیتالله هاشمی شاهرودی نیز نظریهی دیگری در جمع میان روایات مطرح کرده، وی معتقد است: «روایات دال بر محرومیت، دو نوعاند؛ گروهی فقط ظهور در محرومیت زوجه از عین اموال غیر منقول دارند و گروه دیگر نیز به موجب ظهور آیهی 12 سورهی نساء که قویتر از روایات است، بر عدم ارث زوجه از عین زمین حمل میشود و روایت ابن اذینه که میان زوجهی صاحب فرزند و غیر آن تفصیل قائل شده، مفسر و ناظر روایات دیگر است؛ در نتیجه باید گفت زوجه در صورتی که فرزند داشته باشد از عین و قیمت تمام اموال زوج ارث میبرد و اگر فرزند نداشته باشد از عین اموال منقول و از قیمت همهی اموال غیر منقول ارث خواهد برد» (هاشمی شاهرودی: ش49، صص 60-13)."