چکیده:
تمرینات تناوبی شدید (HIT) رویکرد موثری در بهبود آمادگی در کوتاه مـدت اسـت . اثـر ایـن گونـه تمرینـات بـر سازگاریهای عملکردی، فیزیولوژیکی در ورزشکاران نخبه هنوز نامشخص است . بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر چهار هفته اجرای HIT بر برخی متغیرهای عملکردی و فیزیولوژیکی انجام گرفت . بدین منظور ١٤ نفر از بازیکنان داوطلب تیم ملی زنان بسکتبال ایران (با میانگین سن =٣/٢٤ ± ٢٣/٠ سال ، وزن =٨/٥٠ ± ٦٣/٦ کیلوگرم و شاخص تودة بدنی= ٣/١٥ ± ٢١/٨ کیلوگرم بر متر مربع ) انتخاب و به گونه تصادفی به دو گروه تجربی (٧=n) و کنترل (٧=n) تقسیم شدند. پـیش و پس از تمرینات ،آزمودنیها،١. آزمون فزاینده همراه با تجزیه وتحلیـل گازهـای تنفسـی بـرای تعیـین برخـی از متغیرهـای فیزیولوژیکی و ٢. یک وهله آزمون وینگیت را برای تعیین حداکثر توان (PPO ) و میانگین توان (MPO) اجرا کردند. هر دو گروه ، برنامه تمرین بسکتبال مشابهی را به مدت چهار هفته دنبال کردند، درحالیکه گروه تجربـی در کنـار برنامـه تمـرین بسکتبال ، پروتکل دویدن سرعتی بیهـوازی (RAST) را بـه عنـوان یـک پروتکـل HIT، دو جلسـه در هفتـه اجـرا کردنـد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آزمـون آنـالیز کوواریـانس (ANCOVA )، در سـطح معنـاداری٠٠٥>p و بـا نـرم افـزار Spss١٦، انجــــام گرفــــت . نتــــایج آزمــــون ANCOVA نشــــان داد گــــروه تجربــــی افــــزایش معنــــاداری در VOmax٢(٠٠٠١=p)vLT،(٠٠١١=p )vVOmax،٢(٠٠٠١=p ) و حداکثر نبض اکسیژن (٠٠٠١=p) داشـتند. اجـرای HIT نیز موجب افزایش معنادار حداکثر توان (٠٠٣=p) و میانگین توان (٠٠٢=p) شد. یافته های حاضر نشان داد، برنامـه تمرینات تناوبی شدید با دوره های استراحت کوتاه میتواند موجب افزایش اجرای هوازی و بیهوازی در کوتاه مدت شود.
خلاصه ماشینی:
گونه های مختلفی از اجـرای HIT ماننـد شـکل هـای متفـاوتی از فعالیـت بـر دوچرخـه کارسنج (٢٨،٢٢،٨،١٩،٢١) یا وهله های تکراری روی نوار گردان (٥،١١،١٣) برای بررسی تـأثیرات HIT بر سازگاریهای فیزیولوژیکی استفاده شده است ، ولی آزمون دویدن سرعتی بـیهـوازی٢ (RAST) کـه شامل شش وهله ٣٥ متر دویدن با حداکثر سرعت با ١٠ ثانیه استراحت بین هر وهله به عنـوان اجرایـی از HIT روی بازیکنان بسکتبال که به ماهیت اجرای این ورزش نزدیک است ، مطالعه نشده است .
Running-based Anaerobic Sprint Test (RAST) دامنه وسیعی از سازگاریها پس از اجرای HIT نشان داده شده است ، این سـازگاریهـا شـامل افـزایش محتوای گلیکوژن استراحتی عضله اسکلتی (٢،٥) حداکثر فعالیت آنزیم های گلیکـولیتیکی و اکسایشـی (٨،١٦،٢٢،٢٦)، ظرفیت بافر کردن +H (٦) میشود.
هر دو گروه تجربی و کنترل در برنامه تمرینی بسکتبال مشابه در طـول اجـرای تحقیـق بـه مـدت چهار هفته و سه جلسه در هفته شرکت داشتند ، شایان ذکر است که هر جلسه تمرین بسکتبال شـامل ده دقیقه گرم کردن ، ١٥ دقیقه تمرینات بالهندینگ ،٦٠ دقیقـه تمرینـات تاکتیـک و بـازی و٢٠ دقیقـه تمرینات شوت بود که هر دو گروه اجرا کردند، با این تفاوت که گروه تجربی، علاوه بر ایـن تمرینـات ، دو جلسه در هفته به اجرای HIT شامل سه ست پروتکل RAST با سه دقیقه استراحت بـین هـر سـت در هفته اول پرداخت که با توجه به شکل فزایندة تمرینات ، در هر هفته ، یک ست اضافه شـد، بـه گونـه ای که در هفته چهارم ، شش ست پروتکل RAST با سه دقیقه استراحت بین هر ست اجرا شد (جدول ٢).
در تحقیق حاضر، حداکثر اکسیژن مصرفی (VOmax٢) پس از چهار هفته اجرای HIT در گروه تجربـی بـا افزایش معناداری (٥/٢٨ درصد) همراه بود (٠/٠٠١= P).