چکیده:
سلاجقه روم به سبب موقعیت اقتصادی و راهبردی ممتاز منطقه شام، به این سرزمین طمع داشتند، اما وجود حکومتهای قوی در منطقه شام، دست آنها را از این سرزمین کوتاه میکرد. پس از مرگ سلطان نورالدین زنگی، سومین سلطان اتابکان زنگی شام(541-569 ﻫ ق) هر قسمت از این منطقه به دست یکی از حکومتهای کوچک محلی افتاد. در این حال صلاح الدین ایوبی، موسس سلسله ایوبیان ( 564-589 ﻫ ق) برای یکپارچه کردن منطقه، به شام لشکرکشی کرد. از سوی دیگر قلیچ ارسلان دوم، ششمین سلطان سلاجقه روم(551-581 ﻫ ق ) با استفاده از خلا قدرت، اقدام به باز پس گیری مناطقی کرد که نورالدین از دست او درآورده بود. در این حال، دو قدرت ایوبی و سلاجقه روم بر سر تصرف مناطق دیار بکر، مقابل یکدیگر صف آرایی کردند اما به سبب قدرت نظامی صلاح الدین و اهمیت سلاجقه روم در جنگهای صلیبی، از جنگ با یکدیگر خودداری نموده و به صورت مسالمت آمیز، منطقه مورد درگیری را میان خود قسمت کردند. پس از آن، روابط دو طرف در رابطه با یکدیگر به صورت پیچیدهای به فراخور زمان، بر اساس تفاهم و تخاصم ادامه یافت.
خلاصه ماشینی:
"396 همانطور که گفته شد در این صف آرایی، هیچ زد و خوردی میان سپاهیان صلاح الدین ایوبی و قلیچ ارسلان دوم در نگرفت و نتیجه آن تقسیم دیاربکر بین طرفین به گونهای بود که هیچ یک از دو طرف ضرر نکردند و تمامی زیان، متوجه نورالدین محمد شد که سرزمین خود را از دست داد.
سیاست قلیچ ارسلان دوم در برابر شام موقعیت ویژه آناطولی و شام در جنگهای صلیبی سبب شد که قدرتهای منطقه به فکر تسلط بر هر دو سرزمین باشند و چون در این زمان نورالدین محمود زنگی قدرت برتر منطقه بود، سعی میکرد با تحت فشار قرار دادن سلاجقه روم در آناطولی، منافع خود را در آنجا تأمین کند.
426 بعد از مرگ نورالدین، ابن لیون دشمن طبیعی سلجوقیان روم و ایوبیان گردید؛ چرا که سرزمینهای مهمی را در اختیار داشت و در زمان نورالدین، با او علیه قلیچ ارسلان متحد شده بود و در این زمان اتحاد وی با زنگیان، خطری برای صلاح الدین محسوب میشد.
وجود امپراتوری بیزانس و جنگجویان صلیبی به عنوان دشمن مشترک، دو رقیب را به سمت سیاستی دقیق در برابر تحولات منطقه سوق داد به گونه ای که بر اساس آن با اتحاد، منافع مشترک را تأمین کنند و رقیب خود را با به کار بردن سیاستهای ویژهای تضعیف نمایند اما عاملی که باعث به وجود آمدن این شرایط شد خلأ قدرتی بود که پس از مرگ نورالدین محمود در منطقه ایجاد شد و توازن قوای دقیقی را که نورالدین در منطقه شکل داده بود، برهم زد."