چکیده:
کیفیت نصب و انتخاب ولی فقیه و فعلیت یافتن مقام ولایت و به طور
کلی مشروعیت و مقبولیت ولی فقیه از مباحث اصلی و مهم بین
گروههای اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. برای
تبیین مسأله مشروعیت و مقبولیت ولی فقیه از دیدگاه امام خمینی(ره)،
پس از طرح مبانی و نظریات موجود در باب مشروعیت و مقبولیت
ولایت فقیه و بحث ابتنا یا عدم ابتنای مشروعیت بر مقبولیت، دیدگاه
دو گروه سیاسی موجود در نظام جمهوری اسلامی مورد ارزیابی و
بررسی قرار گرفت. به نظر میرسد نظریه نصب الهی (مشروعیت الهی)
با آثار و سیره عملی امام خمینی(ره) مطابقت دارد؛ اگر چه تأکید و
اهتمام امام به مقبولیت و رأی مردم، آن را در حد ابتنای مشروعیت بر
مقبولیت ارتقا داده است.
خلاصه ماشینی:
"عدم پذیرش مقبولیت به عنوان مبنای مشروعیت در اندیشه امام خمینی(ره) این دسته از محققان به نظریه نصب و ولایت انتصابی مطلقه فقها از دیدگاه امام خمینی معتقدند و رأی مردم (مقبولیت) را در مشروعیت ولی فقیه دخیل نمیدانند، بلکه مردم را موظف به اطاعت از حاکم اسلامی دارای صلاحیت رهبری میدانند.
54 در مجموع با توجه به نظریات گوناگون و مستندات هر یک و با دقت در کلمات امام خمینی و مبانی نظری وی در کتابها، سخنرانیها و پیامهای ایشان در پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به خصوص در وصیت نامه سیاسی ـ الهی ، و با عنایت به سیره عملی وی در تعیین نوع حکومت، مراحل تهیه، تدوین و تصویب قانون اساسی و کیفیت نهادینه کردن ارکان قدرت (قوای سه گانه) و ارائه راهکار عملی در نوع ارتباط ما بین مسند ولایت فقیه با سائر نهادهای قانونی و تشویق و ترغیب مردم جهت مشارکت در سرنوشت کشور و تأکید بر اداره امور جامعه از طریق نظام شورایی با برگزاری منظم و مؤثر انتخابات در کشور و ممارست در حفظ و تأثیرگذاری آرای مردم میتوان نتیجه گرفت که امام خمینی با توجه به مبانی فقهی و سیاسی خود اگر چه به نظریه نصب و مشروعیت الهی معتقد بود و بر آن نظر تا آخر وفادار ماند، اما در عمل از اختیارات و لوازم آن نظر کمتر بهره گرفت و به گونهای رفتار کرد و به حدی به نقش اساسی مردم و رأی آنها در واگذاری قدرت به فقیه و اجزای ناشی از آن و استمرار این نقش تأکید و اهتمام وزرید که مقبولیت و رأی مردم را در حد ابتنای مشروعیت فقیه بر مقبولیت عامه ارتقا بخشید."