چکیده:
شهر و روستا دو عنصر اصلی در پهنه مناطق میباشند،این دو سکونتگاه انسانی با وابتسگیها1و پیوستگیهای2ساختاری،3کارکردی4همواره با یکدیگر روابط اقتصادی، اجتماعی،فرهنگی و غیره داشتهاند.
بخش مرکزی شهرستان اصفهان با ویژگیهای طبیعی:اقلیم نیمهبیابانی و جریان زایندهرود و مشخصات انسانی جمعیت فشرده،فعالیتهای صنعتی و تجاری،شهرها و روستاهای آن ارتباط تنگاتنگی داشته و مکمل5یکدیگر بودهاند ولی در چند دهه اخیر با ازدیاد جمعیت،محدودیت منابع(بخصوص آب و خاک)،کمی فرصتهای شغلی و امکانات،مهاجرت بیرویه روستاییان به شهر، بخصوص کلانشهر مسلط اصفهان1به شدت افزایش یافته،تعادل جمعیتی2و اکولوژیکی3منطقه به هم خورده،از یک سو شهرنشینی و صنعت غالب شده از دیگر سو به تضعیف و تخلیه بسیاری از روستاها و رابطه یک طرفه،نامتعادل و وابستگی آنها به شهر انجامیده است.
این مقاله جنبه توصیفی-تحلیلی داشته،اطلاعات آن به روش اسنادی،میدانی تهیه شده، چگونگی رابطه شهر و روستا را در بخش مرکزی شهرستان اصفهان که دارای 155 نقطه مسکونی روستایی و یک کلان شهر معروف میباشد را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره 6:فعالیتهای شغلی مهاجرین روزانه منطقه قهاب به اصفهان 1380 (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:صرامی1382/ ص 268 پیرامون رابطه اجتماعی شهر و روستا به چند نکته دیگر اشاره میکنیم: 1-شهرهای کوچک و شهرهای میانی به عنوان مکان مرکزی بیشترین روابط را با سکونتگاههای روستایی حوزه نفوذ خود برقرار میسازد(مانند خوراسگان)،ازاینرو سکونتگاههای روستایی ضمن ارتباط فیزیکی و اقتصادی با شهرهای کوچک و میانی، وابستگیهای اجتماعی پایدار نیز دارد.
نتیجهگیری و پیشنهاد در یک جمعبندی شهرها،خاصه شهر اصفهان از امکانات طبیعی انسانی موجود بهره بیشتری گرفته،بر عکس روستاها بخصوص طی چند دهه اخیر با مشکلات،محرومیتها و تنگناهای فراوانی روبرو بوده تا حدی که در موارد زیادی تخلیه و به شهر مهاجرت کردهاند شهرها زمینه پذیرش صحیح همه این تازه واردان را نداشته،صنایع نیز کارایی مورد انتظار و واقعی را در جلب و جذب ما زاد جمعیت روستایی و حرکت از بخش کشاورزی به صنعت ندارند.
جدول شماره 7:انواع و نسبت روابط(نامتعادل)بین شهر و روستا در بخش مرکزی شهرستان اصفهان سال 1380 (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:مطالعات میدانی و گمانهزینهای نگارنده جدول شماره 7 حاکی از وابستگی شدید روستاها به شهر و ارتباط اکثرا یک طرفه و نامتعادل بین آنها است مثلا ردیف 2(رابطه آموزشی)حاکی از آنستکه 0/13رابطه و رفت و آمدهای روستاییان به اصفهان برای امور آموزشی از طرف دیگر 0/03رابطه آموزشی شهر اصفهان با روستاها نیز به معنی رفتوآمدهای معلمان و مربیان از شهر به روستاها است یعنی نزدیک به تمامی امکانات آموزشی عملا در اختیار شهر است."