چکیده:
کتاب ایضاح مخالفة السنه لنص الکتاب و السنه تألیف علامه حلی(م 726)است که هنوز
به زیور طبع آراسته نشده است.از آنجا که مولف در این کتاب، مبانی کلامی اهل سنت را
بر قرآن عرضه کرده و وجوه مخالفت آنها را در نص قرآن بیان کرده است، دانشمندان این
کتاب را هم در زمره کتب احتجاج و هم در عداد تفاسیر به شمار آوردهاند، نسخههای
خطی موجود این کتاب، از آیه 212 سوره بقره آغاز و با پایان سوره آل عمران ختم
میشود.مولف در این کتاب آیات را به شیوه تفاسیر ترتیبی ذکر کرده است و موارد
مبهمرا به صورت گذرا توضیح داده است.تفسیر وی نخستین گام مستقل در تفسیر کلامی آن
هم کلام تطبیقی است که از این حیث اهمیت ویژهای دارد.
خلاصه ماشینی:
"(ر ک:عبد الرحمن ایجی، المواقف، 161-150) 6-صفات الهی علامه در یک مورد به بطلان عقیده اشاعره درباره صفات باری تعالی اشاره کرده است: وی در تفسیر آیه 263 سوره بقره مینویسد: الف:در صورتی خداوند غنی است که بینیاز از همه چیز باشد خواه از نظر ذات و خواه از جهت معنا و یا غیر آن و در قدرت و عملش به غیر خود مثل قدرت، علم و سایر معانی نیازمند نباشد و اهل سنت با آن مخالفند.
حال باید دید آیا اهل سنت به چنین قولی ملتزمند؟آیا دانشمندان شیعه چنین تفسیری برای آیه ندادهاند؟ بهتر است ابتدا تفسیر شیخ طوسی را از آیه بیان کنیم که منبع اصلی علامه در تفسیر بوده وی مینویسد:گروهی گفتهاند:معنای آندعا و طلب پیروزی از خداست و در هر حال جایز نیست معنای آن کند شمردن نصرت الهی باشد، زیرا رسول میداند که خداوند پیروزی را از وقتی که حکمت اقضا میکند به تاخیر نمی اندازد و گروهی گفتهاند:معنای آن کند شمردن نصرت الهی است، اما این نظر اشتباه است و چنین سخنی بر انبیا روا نیست مگر این که به معنای کند شمردن نصرت خدا در زمانی باشد که حکمت الهی تاخیر آن ایجاب میکند و عبارت(الا ان نصر الله قریب)رای کسی را تقویت میکند که آن را بر سبیل استبطا بداند."