چکیده:
کویر به عنوان یکی از چشم اندازهای غالب ژئومورفیک اثرگذاری نقش خود را در الگوی توسعه ی منطقه ای میتواند اعمال کند. اگرچه واژه کویر بصورت یک مفهوم کلی بکار می رود ولی بواسطه وجود تفاوتهای موجود در بسیاری از ویژگیهای این صحنهها نمیتوان الگوی واحدی برای آمایش آنها تدارک نمود بنابراین، بیان افتراق این پدیده در استان یزد میتواند الگوهای آمایشی آنها را نیز در سطح راهبردی مستند سازد. بنابراین، بیان و شناخت افتراقها ی بنیادی این پانزده صحنه کویری در یزد مبانی تفاوتهای آمایش آنها را میتواند برملا سازد. برای شناخت و بارز سازی افتراق کویرها در استان یزد به اتکا دو روش نیمرخ فرمی و تفاوت فاصله فضایی با استفاده از متد لوند نسبت به تبیین این تفاوتها مبادرت شده است و در نهایت با طبقه بندی کویرهای استان یزد در چند گروه همگرا سعی شده است افتراقها وهمگرائیهای هرگروه مشخص گردد. نتایج حاصل ازاین طرح که بر گرفته از یک طرح تحقیقاتی در دانشگاه آزاد میبد است، نشان میدهد که افتراقهای بنیادی در این پانزده کویر وجود دارد. علی رغم تفاوتهای گوناگون میتوان مجموعه این کویرها را در سه طیف همگرا طبقه بندی نمود. افتراقهای مکانی در این کویرها راهبردهای سامان دهی فضایی آنها را در طیفهای گوناگون کارکردی تعریف میکند، بطوریکه میتوان گفت هرواحد چشم اندازی یک جذابیت خاص، یک کاربری ویژه و یک راهبرد آمایشی خاص تعریف می کند. بنابراین، در آمایش اراضی و کویرهای استان یزد نمی توان یک مدل آمایشی را برای همه سطوح و کویرها توصیه نمود.
خلاصه ماشینی:
"/ شکل 5- الگوی فرمی مدل سوم جدول 1- گروه بندی کویرها با مدل تحلیل فرمی مدل تکوینی فرسایشی تکتونیکی مدل ابتر فرسایشی مدل فرسایشی کینگ کویر ابرکوه * کویر درانجیر * کویر مروست * کویر بهادران * کویرطاقستان * کویر سیاه کوه * کویر سیاه طاق * کویرتل حمید کویر آبگیر * کویر الله آباد * کویر ساغند * کویر گور آبخور * کویر پروده کویرلوتک * کویر طریق الرضا * 2- افتراق ژئومورفولوژیکی کویرهای استان یزد با استفاده از مدل لوند مدل لوند یک مدل فضایی است که میتوانیم فاصله فضایی کویرها را با هم اندازه گیری کنیم.
برای مستند نمودن این افتراقها به صورت رقومی از مدل لوند در فضای نیچ نیز بهره گرفت که پس از پایان محاسبات مربوط به مدل لوند و پس از محاسبه مدل لوند سه گروه متفاوت و مجزا به گونه ای که اعداد بدست آمده دلالت بر افتراق آنها میآمد اگرچه در گروه اول مدل لوند تشابه و همسانی طبقه بندی با روش فرمی کاملا منطبق است ولی دو گروه بعدی بعضا در مواردی اگرچه افتراق را نشان میدهد ولی تشابه گروهی نیز در آنها دیده میشود به این ترتیب علی رغم هم مفهوم بودن 15 منطقه کویری در یزد اولا هر 15 کویر پتانسیل هم سان و یکسانی ندارند وثانیا تعداد محدودی از آنها برای آما یش توریستی اولویت خواهند داشت و در بعضی موارد اگرچه آمایش این کویرها مقدور و ممکن است ولی در حوضه فعالیتهای توریستی اولویت چندانی را اهراز نمی کند بنابراین با این تفضیل میتوان بیان داشت که کویرهای یزد به طور قطع تفاوتهای ماهوی و مکانی وهویتی نسبت به یک دیگر دارند."