چکیده:
رویکرد عرفا به موضوع فرح، نشئتگرفته از آیات قرآن کریم و روایات است. در منابع دینی، فرح پسندیده توجه به منعم و سپاسگزاری از او و رضایت خداوند را درپی دارد؛ اما فرح مذموم و برخاسته از انگیزههای شهوانی موجب غفلت از منعم، سرمستی، غرور و ضلالت میشود. عرفا نیز بر همین اساس از دنیا و شادیهای مذموم آن رویگردان شده و فرح به حقتعالی را بهترین مبنا برای شادمانی حقیقی و پایدار دانستهاند. آنان معتقدند اموری چون ایمان به خدا، قرب الی الله، معرفت خدا، رضا به مقدرات الهی، طاعت خداوند و اندوه برای امور اخروی، زمینهساز نیل به محبوب و برخورداری از فرح راستین و پایدار است. تأثیر فراوان آموزههای دینی در رویکرد عرفای مسلمان به موضوع فرح از یک سو و لزوم تبیین و شناخت مبانی فکری ایشان دراینباره از سوی دیگر، چنین ایجاب میکرد که این مقوله در پژوهشی مستقل کاویده شود. در این نوشتار، به روش تحلیل محتوا، رویکرد عرفا به موضوع فرح با توجه به آیات و روایات تبیین میگردد.
The mystics' approach towards the subject of happiness has been originated from Quranic verses and divine narrations. In religious resources، admirable happiness، noticing to the benefactor، thanking him، and God's satisfaction will be followed. But indecent happiness is raised from sensual motivations cause ignorance of the benefactor and also inebriation، vanity and deviation. Based on this، mystics were ignorant of the world and indecent happiness. They have considered that the best criterion for real happiness is a happiness originated from divinity. They also believe that piety، closeness to God، theology، be satisfied with God's willing، obedience of God and grief for the hereafter affairs are the bases of moving towards God as well as having real and constant happiness. The abundant effects of the religious educations in approaches of the Islamic mystics about happiness and also the requirement on explicating and knowing their principles made this subject to be investigated in an independent research. The present study، by analyzing the concepts، attempts to explain the happiness in mystics' approaches According to the Quran and traditions
خلاصه ماشینی:
"بنابراین همانطور که در نگاه اسلام همه چیز ازجمله فرح، دارای مراتب است و خداوند و هرآنچه انسان را به این اصل بازگرداند، حقیقت شادی و فرح حقیقی محسوب میشود، در عرفان نیز سرور و سعادت اگر هم در ظاهر صور مختلفی داشته باشد، فقط در مشاهده جمال حق و قرب حضور او معنا مییابد و عذاب دوزخ هم فقط بهواسطه در حجاب بودن او خواهد بود.
بنابراین عده زیادی از عرفا حزن ممدوح و اندوه برای امور اخروی را بر فرح مذموم و شادی به امور دنیوی برگزیدند تا از این طریق به خداوند سبحان تقرب جویند و با وصال او از حزن رهایی یابند و از فرح حقیقی و پایدار بهرهمند گردند؛ زیرا از منظر دین و عرفان نیل به شادی حقیقی از طریق گام نهادن در مسیر قرب الهی میسر است و عواملی نظیر ایمان به خدا و انس با او، معرفت حقتعالی، رضا به مقدرات الهی و طاعت خداوند، انسان را در دستیابی به این مهم یاری میکنند."