چکیده:
مقاله حاضر به مطالعه نسبت میان تن زنانه و ساختارهای سیاسی در گفتمان انقلاب اسلامی میپردازد. در این راستا تلاش شده با تأکید بر نظریه فوکو در مورد مناسبات قدرت و بدن و نیز مطالعه تجربی وجوه نمادین بدن زنانه در ارتباط با گفتمان انقلابی به فهمی از الگوی ساماندهی نمادین به تن زنانه دستیابیم. این تحلیل نشان داد که گفتمان انقلابی بنا به ضرورتهای اجتماعی و سیاسی مقتضی در دوره تکوین خود با الگوی خاصی از نظارت بر تن زنانه هم نشان گردید. تحولات پدید آمده در زمینه اجتماعی در سطح درون گفتمانی و برون گفتمانی و نیز تداوم این هم نشانی منجر به بروز چالشهایی در گفتمان انقلابی شد. با در نظر گرفتن اهمیت و اولویت گفتمان انقلابی، بازنگری در ساختار درونی این گفتمان به منظور رهاسازی آن از وابستگی به دالهای آسیبزننده ضروری به نظر میرسد. در این راستا دو استراتژی بازسازی، بازگشت به مبدأ و بازسازی بنیادین، پیشنهاد میگردد.
خلاصه ماشینی:
"در پی سخنان آیت الله طالقانی، دستور دادستان کل انقلاب مبنی برتعقیب کسانی که مزاحم خانمهای بدون حجاب میشوند و هم چنین اعلامیه دفتر امام خمینی که مزاحمین بانوان به شدت مجازات خواهند شد، برای آن دسته از بانوان و اشخاصی که این سوء تفاهم برای آنها پیش آمده بود که استفاده حجاب برای زنان اجباری میشود اطمینان خاطر به وجود آورد.
موضع مهندس مهدی بازرگان نیز در این زمینه جالب توجه است: خبرگزاری فرانسه نوشت: « نخست وزیر ایران روز گذشته در قم ضمن ملاقات با آیت اله خمینی در مورد اساسنامه برای زنان ایران گفتگو کرده و تمام حقوق و آزادی آنان تضمین شده است»( کیهان، 11/1/1358).
از این رو تلاش میشود که برای نشان دادن قدرت هرچه بیشتر حکومت ویکپارچگی جامعه جزئیات پوشش زنان به دقت مورد گفت و گو قرار گیرد اینجاست که تعبیر فوکو در رابطه با هیستریک شدن بدن زنان 1 میتواند مصداق داشته باشد.
محو تن زنانه در راستای پاکسازی جامعه تا به آنجا پیش میرود که سعی میشود چهره پوشیده زن در تمامی زمینهها حتی در مجلات تخصصی آنها نیز دیده نشود وتصاویر مردان بر روی جلد آنها مندرج میگردد( زن روز، ش: 769،775) همانطور که قبلا نیز ذکر شد این موضوع به تعبیر فوکو نشان از هیستریک شدن بدن زنان دارد.
نموادار شماره(3)مفصلبندی الگوی نظارت بر تن زنانه در دوره تثبیت (1360-1368) ناسازههای درون و برون گفتمانی با رحلت آیت الله خمینی به عنوان شخصیت مهم انقلاب اسلامی که تا حدود زیادی عناصر سنتی و مدرن در مباحث گوناگون از جمله تن زنانه در زیر چتر گفتمانی ایشان جمع میشدند و همچنین پایان جنگ ایران و عراق دوران تازهای آغاز میشود."