چکیده:
پیشرفت و گسترش اسلام ناب، در همه دوره ها بر شالوده گفت وگو و اهتمام به اخلاق، استوار بوده است. اسلام به عنوان یک دین کامل و جهانی می تواند پاسخگوی بسیاری از دشواری ها و دغدغه های انسان امروزی باشد. یافته اساسی این پژوهش، در این است که آموزه های اخلاقی و ماندگار قرآن کریم، می تواند بنیاد و آغازی برای پیشرفت، کمال معنوی، آگاهی، امید، گفت وگو و خوشبختی انسان معاصر باشد. توجه به ساختارهای اخلاقی، تاکید بر مشترکات انسانی و دینی، احترام به عزت و کرامت انسانی، بکارگیری عنصر استدلال و برهان و. . . از ویژگی های زبان قرآن در این زمینه است. در این پژوهش، تلاش شده است که پیوند دین و اخلاق اسلامی در پاسخگویی به چالش ها و دغدغه های انسان معاصر، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. دو محور اساسی این جستار، عبارتند از (1) پیشگفتاری درباره اهمیت گفت وگو و نقش آن در رشد و تکامل تمدن انسانی و (2) بررسی و تحلیل روزآمدی گفت وگوهای قرآنی با رویکرد اخلاق اسلامی.
خلاصه ماشینی:
در زیر به تحلیل برخی از این موضوع ها می پردازیم : الف ) تأکید بر مشترکات انسانی و دینی : در قرآن کریم بر موضـوع فطـرت پـاکی که در وجود آدمی نهفته است ، به عنوان یکی از زمینه هـای شـناخت و پیونـد یـاد شـده است ؛ «فأقم وجهک للدین حنیفا فطره الله التی فطر النـاس علیهـا لـا تبدیل لخلق الله ذلک الدین القیم ولکن أکثر الناس لـا یعلمـون ؛ پس روی خود را با گرایش تمام بـه حـق ، بـه سـوی ایـن دیـن کـن ، بـا همان سرشـتی کـه خـدا مـردم را بـر آن سرشـته اسـت .
بنابراین ، در می یابیم که اسلام ، انسان هـا را بـه گفـت وگـو و آشـنایی بـا کـسانی کـه گرایش با دین متفاوتی دارند، به عنوان یکی از ضرورت های گفت وگو فراخوانده است ؛ زیرا در شناخت دیگران ، درک و نزدیکـی دو طـرف فـراهم مـی شـود؛ یعنـی اگـر دو طـرف گفت وگو، هدفشان این باشد که نسبت به یکدیگر شـناخت روشـن تـری بدسـت آورنـد، گفت وگو، جنبه ای معرفتی پیدا می کند، همچنانکه اگر گفت وگـو ابـزاری بـرای نزدیکـی باشـد، جنبـه ای اخلاقـی مـی یابـد.
ک: تسخیری ، ١٣٨٣: ٢٦؛ جلالی مقـدم ، ١٣٨٥: ١١؛ الجویلی ، ١٣٨٤: ٥٠).