بررسی مشارکت اجتماعی و عوامل موثر بر آن در میان شهروندان شهر تهران مقاله

امروزه دستیابی به توسعه همه جانبه و پایدار با مشارکت اجتماعی در تمامی ابعاد آن میسر است لذا این پژوهش به بررسی مشارکت اجتماعی و عوامل موثر بر آن در میان شهروندان شهر تهران می پردازد. چارچوب نظری با استفاده از نظریه پردازانی چون بوردیو، کلمن، فوکویاما و پاتنام، افه و فوش، گلیزر، لایبسون و ساکردوت و برم و ران ارائه شد. روش این پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی و تبیینی است که با تکنیک «پرسشنامه محقق ساخته» که دارای اعتبار صوری و اعتبار سازه ای و اعتماد (آلفای کرونباخ بالای 70 درصد) در بین 400 نفر از شهروندان تهرانی 18 سال و به بالای که با روش نمونه گیری منطقه ای و سهمیه ای انتخاب شدند، انجام گرفته است. یافته های پژوهش نشانگر این بودند که بین سن، اندازه خانوار، سال های اقامت فرد در شهر، درآمد، آگاهی، احساس امنیت، روابط خویشاوندی، اجبار در گروه ها، میزان مطالعه، تماشای تلویزیون، استفاده از اینترنت، دین باوری و تعهد دینی و مشارکت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی نیز نشان می دهد که 30 گویه ای که در 2 بعد، به سنجش ابعاد مشارکت اجتماعی می پردازند در 7 عامل خلاصه گردید و آزمون تحلیل عاملی توانسته 262/ 61 درصد واریانس داده ها را تبیین کند. از راه های افزایش مشارکت اجتماعی؛ اعتماد افراد نسبت به هم، نهادها و دولت، آموزش شیوه ها و پیامدهای مشارکت در شهر، تشویق به فعالیت های گروهی با تبلیغات از طریق رسانه های جمعی و ... مطرح شده است.

یافتـه هـای پـژوهش نشـانگر ایـن بودند که بین سن ، اندازه خانوار، سال های اقامت فرد در شهر، درآمد، آگاهی ، احسـاس امنیـت ، روابـط خویشـاوندی ، اجبار در گروه ها، میزان مطالعه ، تماشای تلویزیون ، استفاده از اینترنت ، دین باوری و تعهد دینـی و مشـارکت اجتمـاعی رابطه معناداری وجود دارد. و این موضوع تا حدودی ناشـی از محیط های نهادی مانند مدارس و دانشگاه هـا در تشـویق افـراد بـه انجمـن پـذیری و آمـوزه هـای اخلاقی آنان در جهت تعاون و همیاری است و نیز بین سطح آموزش و میزان همکاری و مشارکت در پروژه های محلی رابطه مستقیمی وجود دارد. مدل نظری عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان شهر تهران (رجوع شود به تصویر صفحه) نمودار ١- مدل نظری پژوهش فرضیه های پژوهش ١- به نظر می رسد بین عوامل فردی (جنسیت ، سن ، وضـعیت تأهـل ، انـدازه خـانواده ، طـول مـدت اقامت فرد در شهر) و مشارکت اجتماعی شهروندان تهرانی رابطه وجود دارد. ◄ به نظر می رسد بین تعداد سال های اقامت افراد در شهر تهران و میزان مشارکت اجتمـاعی آنـان رابطه وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده از ضریب همبستگی پیرسون ، بین متغیر تعداد سـال هـای اقامـت در شهر تهران و متغیر مشارکت اجتماعی ، به میزان ٠/١٦٣ رابطه وجود دارد. فرضیه ٣- به نظر می رسد بین عوامل اجتماعی (آگاهی و توجه به امور عمومی ، سیاسی و اجتماعی ، امنیت اجتماعی ، روابط خویشاوندی ، کاربرد زور و اجبـار در گـروه هـا و شـبکه هـای اجتمـاعی ) و مشارکت اجتماعی شهروندان تهرانی رابطه وجود دارد.