چکیده:
غرب و جنوب غرب آسیا متلاطمترین منطقه ژئوپلیتیک جهان میباشد. طی نیم قرن اخیر این منطقه عرصه رقابت و تقابل منافع قدرتهای بزرگ جهانی و منطقهای شده است. با شکلگیری رژیم اشغالگر قدس در سال 1948م این ناامنی روزبه روز بیشتر شده و توجه قدرتهای جهانی بویژه آمریکا به این منطقه برای دستیابی به منافع هرچه بیشتر و دستیابی به جایگاه برتر و دوم قدرت جهانی بیش از پیش شده است. کشور سوریه که در همسایگی این رژیم قرار گرفته است، طی هفت سال اخیر صحنه بیشترین درگیریها و تنشها بوده بوده و از سال 2011 م هنوز رنگ امنیت و آرامش را به خود ندیده است. سوریه به علت موقعیت ژئوپلیتیک ویژهای که درغرب آسیا، سواحل دریای مدیترانه و شمال فلسطین اشغالی دارد عرصه بیشترین رقابت میان قدرتها در سطوح محلی، ملی، منطقه ای، فرامنطقه جهانی قرار گرفته است. این پژوهش سعی دارد با روش توصیفی- تحلیلی به این سوال اساسی پاسخ دهد که مهمترین بازیگران سیاسی خارجی در بحران ژئوپلیتیک سوریه چه علایق ژئوپلیتیک دارند؟ با واکاوای علایق ژئوپلیتیک هریک از این بازیگران سیاسی میتوان ریشه بحران را دقیقتر مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و چشمانداز سیاسی سوریه را واقع بینانهتر ترسیم کرد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که هرچند نقطه آغاز بحران ژئوپلیتیک سوریه ناشی از زمینههای فساد اداری- مالی و سیاسی و ... در درون آن بوده است؛ اما گسترش و عمیقترشدن این بحران و تزریق انواع گروههای تروریستی و تکفیری به این کشور و حمایتهای مالی- تسلیحاتی قدرتهای منطقهای و جهانی ناشی از علایق ژئوپلیتیکی متضاد دو طیف واگرا و هم گرا میباشد. ایران و روسیه باوجود داشتن علایق ژئوپلیتیک اختصاصی دارای برخی علایق مشترک در زمینه مبارزه با تروریست و داعش و حفظ رژیم بشار اسد ومقابله با نفوذ آمریکا می باشند. در طرف مقابل مقابله با نفوذ منطقهای ایران، براندازی نظام بشار اسد و نابودی جنبشهای مقاومت، فصل مشترک علایق جبهه غربی- عربی- ترکی و اسرائیل میباشد.
خلاصه ماشینی:
پس از شـکسـت بزرگ داعش در سـوریه در اواخر سال ٢٠١٧ ، جنگ و درگیری جدیدی در شمال غرب این کشـور تحت عنوان عملیات شاخه زیتون آغاز شد و ترکیه به بهانه تامین امنیت مرزهای خود به شـمال سوریه یعنی منطقه «عفرین » حمله کرد؛ این در حالی است که نیروهای آمریکایی نیز در یکی دیگر از شـهرهای کردنشـین یعنی منبج مسـتقر شـدند و به عنوان اهرم فشاری در تحولات میدانی از آن استفاده کردند.
همان طور که در ادامه در شـکل شـماره ٤ نشـان داده شـده است ؛ علایق ژئوپلیتیک ایران بعنوان مهم ترین بازیگر منطقه ای، حفظ و گسـترش حلقه مقاومت و گسترش حوزه ژئوپلیتیک آن در سوریه ، عراق ، لبنان و فلســطین ، نابودی گروه های تروریســتی و قطع ارتباط آنها با محور غربی- عربی – ترکی ودفاع از ایدئولوژی اسلام ناب میباشد.
Quarterly journal of political and international research of Islamic Azad University of Shahreza Branch.
International Journal of Political Studies, Islamic Azad University.
Turkish foreign policy and developments in Syria and its impact on political security of the Islamic Republic of Iran.
Quarterly Journal of Political and International Studies of Azad University, Shahreza Branch, 3(9), 171-184.