چکیده:
مقدمه: مالیات از منابع درآمد دولت و از ابزارهای بسیار مهم برای توزیع مجدد درآمدها و کاستن از شکاف طبقاتی است و در این بین، مالیات مستقیم به خصوص مالیات بر درآمد، به دلیل سهل الوصول بودن، بیشتر کانون توجه قرار گرفته است. اهمیت مالیات ستانی از درآمد افراد، از نظر رویکردهای مختلف درباره عدالت توزیعی، باعث هدایت این بحث به سوی شناسایی ویژگی های مالیات بر درآمد بهینه با معیارهای هنجاری متفاوت، در طول چهار دهه گذشته شده است. روش: بر این اساس، این مطالعه در پی آن است تا با به کار بردن روش حداکثر حداقل ها به عنوان معیار رفاه اجتماعی منتسب به رالز، به تحلیل این مسئله و برآورد نرخ موثر بهینه مالیات بر درآمد در اقتصاد ایران بپردازد. منظور از نرخ موثر مالیات بر درآمد، نسبت مالیات بر درآمد به درآمد ملی است. یافته ها: یافته های این مطالعه که با استفاده از داده های سال های ۱۳۵۰ تا ۱۳۸۷ و روش خودرگرسیونی با وقفه گسترده(ARDL) و به دنبال آن بهینه یابی به دست آمده است، نشان می دهد که در ایران، نرخ موثر بهینه مالیات بر درآمد در کوتاه مدت برابر با ۳/۱ درصد و در بلند مدت برابر با ۱/۲۶ درصد است. بحث: براساس آنچه از برآورد نرخ موثر بهینه مالیات بر درآمد به دست آمده است، می توان نتیجه گرفت که اگر نرخ موثر مالیات بر درآمد برابر با نرخ های ذکر شده باشد و سپس، درآمد مالیاتی حاصل شده به صورت یک جا و برابر، میان تمام مودیان مالیاتی توزیع مجدد شود، باعث حداکثر شدن رفاه اجتماعی رالزی، به ترتیب در کوتاه مدت و بلندمدت می شود.
خلاصه ماشینی:
نرخ مؤثر بهینة مالیات بردرآمد در اقتصاد ایران: کاربردی از رفاه اجتماعی رالزی وحید مهربانی *، علی نصیری اقدم ** مالیات از منابع درآمد دولت و از ابزارهای بسیار مهم برای توزیع مجدد درآمدها و کاستن از شکاف طبقاتی است و در این بین ، مالیات مستقیم به خـصوص مالیـات بـر درآمـد، بـه دلیـل سهل الوصول بودن، بیشتر کانون توجه قرار گرفته است .
بحث : براساس آنچه از برآورد نرخ مؤثر بهینة مالیات بر درآمد به دست آمده است ، می توان نتیجه گرفت که اگر نرخ مؤثر مالیات بر درآمد برابر با نرخهای ذکر شده باشد و سپس ، درآمـد مالیـاتی حاصل شده به صورت یکجا و برابر، میان تمام مؤدیان مالیاتی توزیع مجدد شود، باعث حـداکثر شدن رفاه اجتماعی رالزی، به ترتیب در کوتاهمدت و بلندمدت می شود.
ازآنجاکه سیاست مالیات بهینه بر درآمد از اجزای بسیار مهم بحث در زمینـة مالیـات بنـدی بهینه است و این خود بخشی مهم از مباحث سیاست عمومی است ؛ لذا در ایـن مقالـه ، بـا پیوند زدن مطلوبیت شخصی به رفاه اجتماعی (روش اول یاد شده ) تـلاش مـی شـود نـرخ مؤثر بهینه مالیات بر درآمد استخراج شود.
ازآنجاکه برای بحث در این زمینه ، نیاز به یک معیار هنجاری است ، در تحلیل حاضر از نرخ بهینة مالیات بر درآمد در ایران ، از معیار حداکثر حداقل های رالز بهره برده مـی شـود و رفتار یک فرد نوعی از محروم ترین طبقة جامعه در یک اقتصاد فرضی بررسی می شود.