چکیده:
هدف از این تحقیق بررسی رابطه میان دینداری و گرایش و فعالیت علمی در میان دانشجویان دوره دکتری دانشگاه شیراز است. جامعه آماری این تحقیق را تمامی دانشجویان مشغول به تحصیل در دوره دکتری که شامل 642 نفر میشود، تشکیل میدهند. در این تحقیق تمامشماری صورت گرفته و به تمامی دانشجویان برای جمعآوری اطلاعات مراجعه شده است، اما جمعآوری اطلاعات تنها از 449 نفر از این دانشجویان میسرگردید. روش پیمایش به عنوان روش تحقیق مورد نظر این مطالعه و پرسشنامه به عنوان ابزار جمعآوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت. چارچوب نظری مورد استفاده در این تحقیق نظریه مرتون در باب هماهنگی میان علم و دین است. نتایج توصیفی نشان میدهد که بیش از شصت درصد پاسخگویان از میزان دینداری متوسطی برخوردارند؛ همچنین رابطه میان دینداری وگرایش علمی برای پاسخگویان رابطه معکوس و منفی است، درحالی که این رابطه برای فعالیت علمی مثبت و مستقیم و نشاندهندة جهتگیری متفاوت پاسخگویان نسبت به رابطة علم و دین در قلمرو عین و ذهن است.
خلاصه ماشینی:
نتایج توصیفی نشان میدهد که بیش از شصت درصد پاسخگویان از میزان دینداری متوسطی برخوردارند؛ همچنین رابطه میان دینداری وگرایش علمی برای پاسخگویان رابطه معکوس و منفی است، درحالی که این رابطه برای فعالیت علمی مثبت و مستقیم و نشاندهندة جهتگیری متفاوت پاسخگویان نسبت به رابطة علم و دین در قلمرو عین و ذهن است.
از آنجا که علم و دین دو نیروی مسلط و غالب در اجتماع هستند (تنگ 1 ، 2003: 4) و در دانشگاههای ایران در حال حاضر این دو مجموعه ارزشی در کنار یکدیگر و گاه در چالش با هم حضور دارند و دانشجویان به درجاتی از این دو مجموعه ارزشی تأثیر میپذیرند، این مسئله میتواند بر میزان فعالیت علمی و گرایش کلی آنها به علم تأثیرگذار باشد (که دینداری یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار خواهد بود).
در مطالعات خارجی نیز، علاوه بر اینکه بیشتر به بعد تاریخی رابطه علم و دین توجه شده است در سنجش دینداری عناصر سطحی از دینداری (مثل میزان رفتن به کلیسا) در رابطه با علمگرایی بررسی شدهاند؛ سایر مطالعات نیز تنها به سنجش تأثیر دانشگاه بر باورهای مذهبی به عنوان متغیر وابسته پرداختهاند و توجهی به رابطه میان دینداری و گرایش علمی به شکل دقیق نشان ندادهاند.
The relation between the two variables of the research in the first hypothesis (financial and social status of Iranian families, and ritual-oriented religious values) turned out meaningful and positive.
ir Responsible writer: Assistant Professor of the Department of Youths & Generation Relationships, Institute for Humanities and Social Studies (IHSS).
com Researcher of the Department of the Youths & Generation Relationships, Institute for Humanities and Social Studies (IHSS), and Ph. D.