چکیده:
درپی افزایش قیمت سوخت نیروگاه ها در بازار مقررات زدایی شده، انتظار بر این است که قیمت برق در بازار افزایش یابد. هدف این مقاله بررسی اثرات اصلاح قیمت سوخت نیروگاه ها بر میزان افزایش قیمت برق در بازار است. برای پاسخ دادن به این پرسش، اجزاء بازار برق مقررات زدایی شده به روش پویایی سیستمی، مدل سازی شده است. این مدل دارای بخش های تقاضا، قیمت و تولید است که برای اجرای آن از نرم افزار پاورسیم استفاده شد. تغییر قیمت سوخت تحویلی به نیروگاه ها متغیر سیاستی مدل است. نتایج حاصل از اجرای مدل نشان داد در صورت عدم اصلاح قیمت سوخت نیروگاه ها پیش بینی می شود قیمت بازار برق تا پایان دوره به 409 ریال بر هر کیلووات ساعت برسد. با اصلاح قیمت سوخت تحویلی به نیروگاه ها، قیمت بازار برق در پایان دوره با فرض نرخ های رشد 5 و 8 درصد به ترتیب به سطح 566 و 585 ریال بر هر کیلووات ساعت خواهد رسید. در بخش پایانی مقاله، اثر افزایش نرخ رشد اقتصادی و اعمال مالیات بر ارزش افزوده بر روی قیمت بازار برق در قالب مدل پیشنهادی مورد بررسی قرار گرفته است. با فرض نرخ های رشد 5 و 8 درصد، قیمت بازار برق به ترتیب به 611 و 641 ریال بر هر کیلووات ساعت در پایان دوره خواهد رسید.در این مقاله به جای تحلیل آماری درباره اثر نهادها و رشد اقتصادی، به بررسی آرای چندین تن از نظریهپردازان نهادگرا پرداخته شد تا از خلال بررسی آرای آنها دلالتهایی برای رشد اقتصادی استخراج گردد. بررسیها نشان داد جهت ارایه سیاستهای مناسب در جهت تسریع رشد اقتصادی باید از بررسیهای کمی صرف که نشاندهنده اثر عناصر مختلف نهادی بر رشد اقتصادی است، فراتر رفت و به مواردی مانند عناصر نهادی تشکیلدهنده بازار، نحوه تغییر نهادی، اثرات نهادهای سیاسی و اجتماعی بر عملکرد اقتصادی توجه نمود. از سوی دیگر به نظر میرسد از میان راهکارهای گوناگون دستیابی به رشد اقتصاد که تا کنون ارایه شدهاند، راهکار ارایه شده از سوی نورث و همکارانش North, D. C., Wallis, J., Joseph, W., & Barry, R"/> مبنی بر لزوم حرکت به سوی نظم دموکراتیک در جهت دستیابی به رشد اقتصادی پایدار بهترین رویکرد باشد.
خلاصه ماشینی:
"رفتار قیمت برق در دوره شبیهسازی (98-1389) بر اساس نتایج مدل، در نمودار 4 گزارش شده است: / نمودار 4 – رفتار قیمت برق در دوره شبیهسازی (98-1389) پس از اصلاح قیمت سوخت نیروگاهها با توجه به نمودار 4، بعد از افزایش قیمت حاملهای انرژی تحویلی به نیروگاهها، با فرض وجود سازوکار بازار برق، قیمت در بازار برق به تدریج افزایش مییابد و در سال 1393 به حداکثر میزان خود (6/745 ریال بر هر کیلووات ساعت) خواهد رسید.
اثرات وضع این مالیات در بازار برق به کمک مدل پیشنهادی شبیهسازی شده و نتایج به دست آمده، نشان میدهد با فرض نرخ رشد معادل 4/5 درصد، پیشبینی میشود قیمت برق در پایان دوره 4/611 ریال بر کیلووات ساعت خواهد بود.
مدل پیشنهادی با استفاده از نرمافزار پاورسیم، برای سالهای 1398-1389 تحت سناریوهای مختلف، شامل اصلاح قیمت سوخت مصرفی نیروگاهها، افزایش نرخ رشد اقتصادی و اعمال مالیات بر ارزش افزوده شبیهسازی شده است.
با فرض افزایش نرخ رشد اقتصادی به 8 درصد، نتایج حاصل از اجرای مدل در این حالت نشان میدهد که قیمت برق به حداکثر 6/745 ریال در سال 1393 و پس از آن به سطح 585 ریال بر هر کیلووات ساعت در پایان دوره کاهش مییابد.
چنانچه نرخ رشد اقتصادی 8 درصد در نظر گرفته شود، قیمت بازار برق 2/641 ریال بر هر کیلووات ساعت در پایان دوره خواهد رسید که نسبت به پیش از اصلاح قیمت سوخت تحویلی به نیروگاهها به طور متوسط 6/9 درصد افزایش رشد سالیانه خواهد داشت."