چکیده:
دهخدا شعر«ای مرغ سحر»را به یاد دوست و همکارش میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل سروده است . اعتقاد بر این است که این مسمط غم انگیز به لحاظ نوع بیان گواهی است بر پیش گامی دهخدادر شعر معاصر، و گفته شده که این اولین شعر فارسی است که در آن نفوذ شعر اروپایی مشهود است . برخی بر این عقیدهاندکه وی تحت تاثیر شعر«وقتا که گلوب بهار یکسر»از رجایی زاده بوده است . شعر رجایی زاده تقلیدی است از شعر«به یاد آر»آلفرددو موسه که زمانی عاشق رماننویس و نویسنده مشهور فرانسوی خانم ژرژ ساند بوده است . دراین مقاله به احتمال تاثردهخدا از شعر«به یاد آر»موسه وشعری که صابر از شعر رجایی زاده ساخته است ،خواهیم پرداخت
خلاصه ماشینی:
Yverdon-les-Bains سوئیس دوست از دست رفته اش میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل را در خواب می بیند که به او می گوید: چرا نگفتی او جوان افتاد؟ دهخدا می گوید: من از این عبارت چنان فهمیدم که می گوید: چرا مرگ مرا در جایی نگفته یا ننوشته ای؟ و بلافاصله در خواب این جمله به خاطرم آمد: «یاد آر ز شمع مرده یاد آر!» در این حال بیدار شدم و چراغ را روشن کردم و تا نزدیک صبح سه قطعه از مسمط ذیل را ساختم و فردا گفته های شب را تصحیح کرده و دو قطعه دیگر بر آن افزودم و در شماره اول صور اسرافیل منطبعه ایوردنسوئیس چاپ شد.
باور ننما که لفظ کافر خارج شود از همه لغت ها، مادام که هست میرزا قنبر، کس نیست مصون ز ملعنت ها، امکان ندهد چو جسم واحد این خلق به سر برد معیشت ، افسانه کفر و شرک ملحد کی ترک شود، که گشته عادت : فهمیدی اگر، بخواب غافل (١٦٠ـ١٦١) شعر رجایی زاده تقلیدی است از شعر شاعر بزرگ رمانتیک فرانسه آلفرددو موسه ٥ (١٨١٠ـ١٨٥٧) به نام «به یاد آر»، که در زمان عشق او به رماننویس و نویسنده مشهور فرانسوی ژرژ ساند(١٨٠٤ـ١٨٧٦) نوشته شده است .