چکیده:
عدالت از شوون و مقومات وجود و محور زندگانی انسان است که بدون آن آدمیان معنای زندگی را در نمی یابنـد و جامعـه نیـز جز با قیام به قسط و گسترش آن قوام نمی یابد. بعلاوه عدالت و قسط ، عدالت خواهی و قسط طلبی شانی از شوون فطری انسـان است که بدون آن انسانیت انسان معنا نمییابد و آدمی که دارای عقل سلیم است بـا جذبـه ای خـاص بـه سـوی عـدل و داد در حرکت است . عدل و داد نه تنها عامل رشد، توسعه ، رفاه و امنیت در جامعه که عامل وحـدت و یکپـارچگی جامعـه نیـز هسـت . عدالت و داد در وجود انسان «استقامت » و «اعتدال » میآفریند و در جامعه بشری نیـز «اسـتقامت »، «اعتـدال »، «اسـتحقاق »، «فضیلت » و «استقلال » را به بار میآورد. در بررسی دیدگاه امام خمینی در مورد مفهوم عدالت اجتماعی ابتدا واژه عدالت و قسـط از لحـاظ تـاریخی در اندیشـه اسـلامی بررسی شده است . سپس در ادامه مقاله به بحث در مورد معانی و موضوعات عدالت از دیدگاه امام (ره ) پرداختـه شـده ، و نهایتـا برخی از راهکارهای اساسی که ایشان برای عملی شـدن عـدالت اجتمـاعی در نظـر دارد از لابـه لای مکتوبـات و فرمایشاتشـان استنتاج و استخراج گردیده است .
خلاصه ماشینی:
مسئله اصلی این پژوهش و تحقیق این است که امام خمینی (ره ) به عنوان یک متفکر و اندیشمند بزرگ اسلامی که دارای ویژگیهای منحصربفرد وکم نظیری در میان متفکران اسلامی از نظر جامعیت نسبی دیدگاه ایشان به مقررات اسلام و نیز واقع نگری در تفکر و اندیشه هستند ، چه دیدگاهی در پیرامو ن مسئله عدالت و عدالت اجتماعی مطرح نموده اند؟ «عدالت » جزء مهم ترین مباحث ادیان الهی و دانشوران سیاسی بوده است و می توان «اجرای عدالت » را بزرگترین هدف تشکیل حکومت اسلامی دانست .
در این پژوهش سعی شده است دیدگاه امام خمینی (ره ) در خصوص مسئله عدالت و عدالت اجتماعی در منظومه فکر سیاسی و دینی ایشان ، مورد توجه و بررسی قرار گیرد، تا بدین طریق هر چند گامی کوچک در تبیین اندیشه های این فقیه و مجتهد دوراندیش به عنوان رهبر دینی و پایه گذار انقلاب اسلامی در خصوص مسأله مهم عدالت اجتماعی برداشته شود.
(جمشیدی، همان : ١٠٥) خداوند در قرآن قیام برای عدالت و تحقق آن را در تمام ابعاد زندگی انسان به صورت پیوسته ، مستمر و مدام مورد تأکید قرار داده است :«ان الله یامر بالعدل والاحسان و إیتاء ذی القربی »{٦} یعنی اینکه «خداوند فرمان به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان می دهد.
» (کلینی، اصول کافی، ج ٢: ٤٩٥) اولین معیار تحقق کامل عدالت اجتماعی از دیدگاه حضرت امام نیز به عنوان یکی از ادامه دهندگان راه ائمه (ع ) رفع فقر و تهیدستی از جامعه اسلامی است .